گزارشدر حال حاضر، بیش از 14,000 ارز دیجیتال در بازار کریپتو وجود دارد که مارکت کپ کل را به 2.3 تریلیون دلار رسانده‌اند. رسانه فوربز طی گزارشی، 20 بلاک چین را با عنوان «بلاک چین‌های زامبی» توصیف کرده است. اما منظور از بلاک چین‌های زامبی چیست؟
کلمه‌ی زامبی، شما را یاد چه چیزی می‌اندازد؟ احتمالا تصاویری از مردگان متحرک در ذهنتان تداعی می‌شود. به همین ترتیب، منظور از بلاک چین‌های زامبی، بلاک چین‌هایی هستند که وجود دارند؛ اما علائم قابل توجهی از حیات و زنده بودن را نشان نمی‌دهند! یعنی، این بلاک چین‌ها کاربرد چندانی ندارند و کاربران کمی از آن‌ها استفاده می‌کنند. اگرچه، توکن‌های بومی این بلاک چین‌ها، گاها از لحاظ قیمتی رشد می‌کنند؛ اما این رشد قیمتی به این دلیل که آن‌ها به اهداف کاربردی و نوآورانه خود رسیده باشند، اتفاق نیافتاده است.
جدول زیر، نام و اطلاعات 20 بلاک چین زامبی را به نمایش گذاشته است. شاید از دیدن نام برخی از بلاک چین‌های معروف و شناخته شده‌ای همچون، ریپل، کاردانو، لایت کوین، بیت کوین کش و اتریوم کلاسیک تعجب کرده باشید! فوربز معیارهایی همچون میزان کارمزدها، میزان کل دارایی قفل شده (TVL)، میزان دارایی‌های موجود در خزانه پروژه و تعداد توسعه‌دهندگان فعال را در ارزیابی بلاک چین‌ها در نظر گرفته است.
ما معیار میزان کارمزد در سال 2023 برای تعدادی از بلاک چین‌های نامبرده شده در جدول فوق را در یک نمودار نمایش دادیم تا در یک نگاه، به راحتی مقایسه کنید.
فوربز، بلاک چین‌های زامبی را به دو دسته تقسیم بندی کرده است:
در ادامه، در مورد برخی از این بلاک چین‌ها توضیحاتی را ارائه خواهیم داد:
اولین هاردفورک بیت کوین بود که در سال 2011 به عنوان یک نسخه سریع‌تر و ارزان‌تر برای پرداخت راه‌اندازی شد. میانگین زمان تولید بلاک در این بلاک چین 2.5 دقیقه است که به عبارتی 4 برابر سریع‌تر از بیت کوین است. این بلاک چین، همچون بیت کوین، از الگوریتم اثبات کار (PoW) برای پردازش تراکنش‌ها استفاده می‌کند. حداکثر عرضه ارز لایت کوین (LTC) 84 میلیون واحد است؛ این در حالی است که این میزان برای بیت کوین 21 میلیون واحد می‌باشد. لایت کوین، سال گذشته (2023) مقدار 389,000 دلار کارمزد را ثبت کرد. در همین بازه زمانی، میزان کارمزد بدست آمده از شبکه بیت کوین، 800 میلیون دلار بوده است.
این اختلاف قابل توجه، بدان معناست که درآمد اعضای شبکه لایت کوین از کارمزدها بسیار اندک بوده است و این مساله می‌تواند بیانگر این مساله باشد که تقاضا برای استفاده از این شبکه کم است.
بیت کوین کش در سال 2017 و به دنبال اختلاف نظر برخی از توسعه‌دهندگان و ماینرها در مورد سایز بلاک بیت کوین متولد شد. حداکثر عرضه بیت کوین کش همانند بیت کوین، 21 میلیون واحد است.
در حالی که مارکت کپ بیت کوین کش از لایت کوین بیشتر است، درآمد اعضای شبکه بیت کوین کش از کارمزدها در سال گذشته، تنها 49,000 دلار بوده است.
اتریوم کلاسیک در واقع زنجیره اصلی اتریوم محسوب می‌شود و آنچه امروزه به طور گسترده به عنوان اتریوم شناخته می‌شود، یک فورک از اتریوم کلاسیک است که به دنبال بازیابی 60 میلیون دلار اتر سرقت شده، ایجاد شد. در حالی که ارزش بازار اتریوم کلاسیک (ETC) 4.6 میلیارد دلار است، اما تراکنش‌ها در سال 2023، تنها 41 هزار دلار کارمزد به عنوان درآمد برای شبکه به ارمغان آورده است.
این بلاک چین با هدف راه‌اندازی یک سیستم پرداخت برای انجام تراکنش‌های بین‌المللی ایجاد شده است. اما اکنون روش‌های بهتری برای انجام پرداخت‌های بین‌المللی از طریق بلاکچین وجود دارد؛ خصوصا با وجود استیبل کوین‌هایی همچون تتر که به دلار آمریکا با نسبت 1:1 پگ شده است و 100 میلیارد دلار از آن نیز در بازار در گردش است.
بزرگترین گروه زامبی‌ها، رقبای احتمالی اتریوم هستند. عمده آن‌ها ادعا می‌کنند که از لحاظ فناوری (سرعت و هزینه تراکنش‌ها) نسبت به آن چه ویتالیک بوترین (خالق اتریوم) عرضه کرده است، پیشرفته‌تر هستند و حتی به خودشان لقب «قاتل اتریوم» را داده‌اند.
وایت پیپر این زنجیره در سال 2014 منتشر شد و یکی از اولین زنجیره‌هایی به شمار می‌آید که به جای الگوریتم اثبات کار از الگوریتم اثبات سهام استفاده کرده است. تزوس در سال 2017، در فرآیند عرضه اولیه (ICO)، 230 میلیون دلار سرمایه جمع‌آوری کرد.
الگوراند؛ شبکه‌ای است که ادعای پردازش 6000 تراکنش در ثانیه را دارد؛ در سال 2023، تنها 63 هزار دلار درآمد از طریق کارمزدها کسب کرده است.
فوربز در قسمت توضیحات کاردانو، این احتمال را داده است که برخی از ارزهای بلاک چین‌های زامبی تنها بر اساس محبوبیت سازندگانشان معامله شوند. کاردانو؛ یکی دیگر از رقبای اتریوم است که در سال 2017 توسط چارلز هاسکینسون و پس از اختلاف نظر وی با بوترین، بنیانگذار اتریوم، راه‌اندازی شد. بلاک چین کاردانو سال گذشته، 3 میلیون دلار از کارمزد تراکنش‌ها، درآمد بدست آورده است.
دیدگاه بلاک پست: یکی از نقدهایی که به این گزارش می‌توان وارد کرد این است که برخی از معیارهای مهم در تعیین بلاک چین‌های زامبی لحاظ نشده است. به طور مثال، تعداد تراکنش‌ها و کیف پول‌های فعال روزانه در ارزیابی شبکه‌های بلاک‌چینی مهم است. از این رو، ما این دو شاخص را برای تعدادی از بلاک چین‌ها به کمک پلتفرم‌های ارائه‌دهنده داده‌های آن‌چین گردآوری کرده و در قالب نمودار ارائه کردیم.
همانطور که مشاهده می‌کنید، بلاک چین‌های بیت کوین‌کش، کاردانو، اتریوم کلاسیک، تزوس و لایت کوین، روزانه تعداد تراکنش‌های کمی را پردازش می‌کنند.
نمودار زیر به وضوح نشان می‌دهد که تعداد کیف پول‌های فعال روزانه برای تزوس، ریپل، اتریوم کلاسیک، بیت کوین کش بسیار اندک است.
نکته جالب توجه اینجاست که تزوس در این بازه زمانی، 1.2 میلیون تراکنش را از طریق تنها 2 هزار کیف پول ثبت کرده است! این یعنی هر کیف پول، به طور میانگین 600 تراکنش در طی یک روز انجام داده است و این اختلاف قابل توجه بین این دو شاخص این احتمال را تقویت می‌کند که تعداد تراکنش‌های این بلاک چین، واقعی نباشد. بنابراین، این شاخص‌ها نیز خود دارای محدودیت‌هایی هستند که می‌توانند روی نتیجه‌گیری نهایی تاثیر بگذارند.
اگرچه نرخ پذیرش و استقبال از این شبکه‌ها بسیار اندک است و موفق به جذب گسترده کاربر نشده‌اند؛ اما در هر حال آمار نشان می‌دهد که عده‌ای هنوز از خدماتی که این شبکه‌ها ارائه می‌دهند، استفاده می‌کنند. با این حال، اگر جامعه‌ای هرچند کوچک از یک بلاک چین استفاده کنند، نمی‌توان آن را یک بلاک چین زامبی نامید.
در این نوشته، آماری که گزارش فوربز منتشر کرده است را ارائه دادیم و سعی کردیم برخی از بلاک چین‌ها را از جنبه‌های دیگر نیز بررسی کنیم. تشخیص و تعیین بلاک چین‌های زامبی پیچیده است و مستلزم بررسی و ارزیابی بسیاری از عوامل مختلف است. با این حال، تا زمانی که عده‌ای کاربر از یک بلاک چین استفاده کنند، نمی‌توان به آن، به راحتی لقب بلاک چین زامبی را داد.
من در رشته متالوژی صنعتی تحصیل کردم. از سال 1401 تصمیم گرفتم در رسانه بلاک‌پست به تولید محتوا در مورد فناوری بلاکچین و صنعت جذاب ارزهای دیجیتال بپردازم. سعی میکنم تا ...
