آموزش تحلیل تکنیکالاندیکاتورها و اسیلاتورها بخش جدایی ناپذیر تحلیل تکنیکال هستند که سیگنال‌های معاملاتی فراوانی را ارائه می‌دهند. وگرایی‌ها و همگرایی‌ها از قدرتمندترین سیگنال‌هایی می‌باشند که هر تحلیلگر می‌تواند از دل اندیکاتورها و اسیلاتورها استخراج کند و از آن در معاملاتش استفاده کند. اگر تحلیلگری بتواند در این مبحث به تبحر و مهارت کافی دست یابد، این سیگنال‌ها می‌توانند تغییرات شگرفی را در برایند معاملاتش رقم بزند.
در این مقاله سعی شده تا مبحث مهم واگرایی و همگرایی‌ها را به طور کامل، ساده و روان شرح بدهیم و همچنین نحوه استفاده از این تکنیک‌ها را به طور مبسوط به همراه مثال‌های فراوان آورده‌ایم. انتظار می‌رود در پایان این مقاله به راحتی بتوانید انواع واگرایی را در نمودار پیدا کرده و در معاملاتتان استفاده کنید.
همگرایی (CONVERGENCE) در لغت به معنای همسو بودن دو جزء متفاوت است که به یک موضوع اشاره دارند. اما واگرایی (Divergence) دقیقا نقطه مخالف همگرایی است. یعنی زمانی که دو جزء متفاوت به نتایج متفاوتی اشاره دارند. واگرایی و همگرایی‌ها در تحلیل تکنیکال را می‌توان از مقایسه سقف و کف نمودار قیمت و اندیکاتورهایی مانند MACD ،RSI ،STOCH و … متوجه شد.
زمانی که سقف و کف نمودار و اندیکاتور در یک راستا باشند و به یک نتیجه اشاره کنند، آن دو همگرا هستند. بالعکس، زمانی‌که سقف و کف نمودار قیمت و اندیکاتور در جهت‌های متفاوت در حرکت باشند، آن‌ها واگرایی دارند.
اگر بخواهیم همگرایی را بسیار ساده تعریف کنیم، همگرایی به معنای حرکت نمودار و اندیکاتور یا اسیلاتور در یک راستا خواهد بود. به عبارت دیگر زمانی‌که روند نمودار و اندیکاتور هر دو صعودی و یا هر دو نزولی باشند، گفته می‌شود که نمودار و اندیکاتور همگرا هستند.
زمانی‌که همگرایی تشخیص داده شود، به معنای این است که نمودار قیمت به روندی که در آن قرار دارد ادامه خواهد داد. یعنی اگر در روند صعودی باشد، به صعود و اگر در روند نزولی باشد، به کاهش قیمت ادامه می‌دهد.
دو نوع همگرایی مثبت و منفی داریم. در همگرایی مثبت سقف‌ها و کف‌های جدید در نمودار و اندیکاتور هردو بالاتر از سقف‌ها و کف‌های قبلی تشکیل می‌شوند. این فرایند در همگرایی منفی دقیقا برعکس است. یعنی سقف و کف جدید در اندیکاتور و نمودار هر دو پایین‌تر از سقف و کف قبلی ایجاد خواهند شد.
حقیقت این است که از سیگنال همگرایی‌ها به تنهایی نمی‌توان در معاملات استفاده کرد و باید برای تایید آن از خطوط روند و سطوح حمایت و مقاومت استفاده کرد. یعنی زمانی‌که همگرایی را در نمودار و اندیکاتور تشخیص دادید، باید خط روندها و یا سطوح حمایت و مقاومت نیز همگرایی را تایید کنند و پس از آن وارد معامله شد. به تصویر زیر دقت کنید.
آن زمان که سقف و کف نمودار با اندیکاتور یا اسیلاتور در یک راستا نباشند، می‌گوییم واگرایی اتفاق افتاده است. به عنوان مثال اگر سقف‌ها در نمودار قیمت بالاتر از سقف قبلی باشند، اما سقف‌های اندیکاتور پایین‌تر از سقف قبلی باشند، واگرایی داریم. واگرایی‌ها می‌توانند باعث اصلاح قیمت شده و یا روند نمودار را به کلی تغییر دهند. در ادامه به این مفهوم به طور دقیق خواهیم پرداخت.
در اولین قدم باید انواع واگرایی را بشناسیم. واگرایی‌ها به دو دسته کلی واگرایی معمولی (Regular Divergence یا RD) و واگرایی مخفی (hidden divergence یا HD) دسته‌بندی می‌شوند. هر کدام از دو واگرایی مذکور نیز خود به دو زیر دسته واگرایی منفی و واگرایی مثبت تقسیم می‌شوند. بنابراین در مجموع 4 حالت واگرایی بین نمودار و اندیکاتورها داریم که در ادامه به بررسی هر کدام به طور مفصل خواهیم پرداخت.
این نوع واگرایی جزء رایج‌ترین واگرایی‌ها است که بین کف‌های نمودار و کف‌های اندیکاتور مشاهده می‌شود. ظاهر این واگرایی بدین صورت است که کف جدید در نمودار قیمت پایین‌تر از کف قبلی ایجاد شده و بر قدرت فروشندگان تاکید دارد. اما در کف اسیلاتورهایی مانند RSI ،MACD و … شرایط متفاوت است. یعنی کف جدیدی که این اندیکاتورها ایجاد می‌کنند، نسبت به کف قبلی بالاتر هستند.
اینکه کف‌های اسیلاتور بالاتر باشند، نشان‌دهنده ضعف فروشندگان نسبت به گذشته است. این حالت می‌تواند باعث توقف کاهش قیمت و یا افزایش قیمت و تغییر روند شود.
بیشتر بخوانید: اندیکاتور RSI چیست؟ آموزش اندیکاتور RSI
واگرایی را باید در سقف‌های نمودار و اسیلاتورها بررسی کرد. بدین صورت که سقف‌های اندیکاتور بالاتر تشکیل می‌شوند و نشانگر صعودی بودن روند است. اما سقف‌ها بر روی اندیکاتور نسبت به سقف جدید پایین‌تر تشکیل می‌شوند و به ضعف خریداران اخیر نسبت گذشته اشاره می‌کند.
در چنین حالتی به دلیل واگرایی منفی، معمولا افزایش قیمت متوقف می‌شود و نمودار برای حرکات بعدی استراحت می‌کند و یا روند نمودار از صعودی به نزولی تغییر خواهد کرد و اصلاح قیمتی را خواهیم داشت.
بیشتر بخوانید: آموزش اندیکاتور MACD
اولین نکته این است که واگرایی‌های مخفی نسبت به واگرایی‌های معمولی از نظر تعداد، بسیار کمتر ایجاد می‌شوند. این واگرایی‌ها دقیقا نقطه مقابل واگرایی‌های معمولی هستند. به عبارت دیگر در واگرایی مخفی مثبت که در کف‌های نمودار و اندیکاتور اتفاق می‌افتد، کف‌های نمودار روند صعودی را نشان می‌دهند. اما کف‌های اندیکاتورها، نسبت به کف قبلی پایین‌تر هستند. این نوع واگرایی نیز باعث افزایش قیمت خواهد شد.
واگرایی مخفی منفی نیز زمانی است که سقف‌های نمودار نزولی هستند، اما اندیکاتورها سقف‌های صعودی را نشان می‌دهند. در این حالت حق با نمودار است و در ادامه به احتمال زیاد کاهش قیمت را خواهیم داشت.
بیشتر بخوانید: آموزش اندیکاتور استوکاستیک
حال که انواع واگرایی را می‌شناسید، وقت آن رسیده است که نحوه معامله با این سیگنال‌ها را نیز بیاموزید. دانستن شکل ظاهری واگرایی‌ها به هیچ عنوان برای استفاده در معاملاتتان کافی نیست و نمی‌تواند به شما سود مناسبی برساند.
مهم‌ترین نکته درمورد استفاده از واگرایی‌ها این است که باید این سیگنال توسط سایر ابزارها مانند خطوط روند و یا سطوح حمایت و مقاومت تایید شود تا درصد خطا و ریسک معامله کاهش یابد. در ادامه به بررسی معاملات خرید و فروش توسط واگرایی‌ها در دو اندیکاتور RSI و مکدی خواهیم پرداخت.
برای ورود به معاملات خرید، در اولین قدم باید سطوح حمایت و مقاومت در تایم‌های مختلف را مشخص کنید. سپس اگر هر کدام از واگرایی‌های مثبت را در انتهای نمودار و در نزدیکی یک سطح و یا خط روند حمایتی مشاهده کردید، می‌توانید به سفارش خرید فکر کنید.
در گام بعدی، باید سایر سیگنال‌های آن اندیکاتور را نیز بررسی کنید. اگر سایر سیگنال‌ها نیز صعودی بودند و واگرایی مثبت را تایید کردند، می‌توانید به دنبال نقطه ورود مناسبی باشید.
به عنوان مثال، اگر در اندیکاتور RSI واگرایی مثبتی را مشاهده کردید و هم زمان نمودار قیمت نیز به سطح حمایتی قدرتمندی رسیده بود، باید موقعیت RSI و سایر سیگنال‌ها مانند خطوط روند بر روی RSI و یا اینکه آیا ضعف قدرت فروشندگان در RSI مشاهده می‌شود یا خیر را بررسی کنید. پس از اینکه اطمینان حاصل کردید که تمام سیگنال‌ها صعودی هستند، می‌توانید وارد معامله خرید شوید. تصاویر زیر را با دقت مشاهده کنید.
با مشاهده واگرایی‌های منفی، باید به فکر معاملات فروش باشیم. در این نوع واگرایی نیز باید حتما سیگنال‌های تاییدی مانند قرار داشتن قیمت در زیر سطح مقاومتی و یا شکستن خط حمایتی RSI و … را مشاهده کنید تا وارد معامله شوید.
یک نکته بسیار مهم در مبحث واگرایی‌ها در زمانی که از دو اندیکاتور مکدی و RSI استفاده می‌کنید، این است که گاهی واگرایی در RSI مشهود است. اما اندیکاتور مکدی هیچ واگرایی را نشان نمی‌دهد. این شرایط نشان‌دهنده این است که برای مدت کوتاهی بنا بر واگرایی RSI اصلاح قیمت را خواهیم داشت، اما بنا بر اندیکاتور مکدی، در بلند مدت نمودار در جهت روند اصلی خود حرکت خواهد کرد.
از طرفی زمانی که هر دو اندیکاتور هم زمان به واگرایی یا همگرایی اشاره کنند، قدرت آن واگرایی یا همگرایی افزایش یافته و حرکت قیمت پس از آن نیز قوی خواهد بود.
در این مقاله انواع واگرایی و همگرایی و همچنین نحوه استفاده از این الگوها و سیگنال‌ها را نیز آموختیم. نکته‌ی بسیار مهمی که نیاز است اشاره شود، این است که واگرایی‌ها همیشه موجب افزایش یا کاهش قیمت شدید نمی‌شوند. بلکه مواردی زیادی نیز وجود دارد که واگرایی‌ها صرفا باعث ایجاد اصلاح قیمتی یا زمانیِ موقت در روند اصلی شده‌اند.
به عنوان مثال روند اصلی نزولی است و شما در انتهای نمودار واگرایی مثبت را مشاهده می‌کنید. این واگرایی مثبت می‌تواند به دو صورت عمل کند. اول اینکه باعث تغییر روند کلی بشود که نیاز است این واگرایی بزرگ و در تایم بالا مانند روزانه و یا هفتگی باشد. در مورد دوم این واگرایی مثبت صرفا به طور موقت باعث توقف ریزش قیمت و یا اندکی افزایش قیمت می‌شود که پس از اندک زمانی، نمودار مجددا در جهت روند اصلی حرکت خواهد کرد.
پس در زمان استفاده از واگرایی‌ها در معاملاتتان به این نکته نیز توجه داشته باشید که اگر واگرایی در تایم ماهانه، هفتگی یا روزانه باشد، توانایی تغییر روند را دارد. اما اگر در تایم‌های پایین‌تر باشند نباید توقع تغییر روندهای بزرگ را داشته باشید.
مهندسی عمران خوندم و طی دوران تحصیل وارد بازارهای مالی شدم. کم و بیش 10 سالی هست که در بازارهای مالی فعالیت دارم و شغل اصلیم محسوب میشه و حدود 4 5 سالی هم میشه که با ...
