چین لینک چیست؟ کاربردها و خدمات chainlink

ازآنجایی‌که ارتباط قراردادهای هوشمند با دنیای خارج از بلاک‌چین‌ها قطع است، بنابراین؛ آن‌ها نمی‌توانند به طور مستقیم داده‌های بیرونی را استخراج کنند. بدین ترتیب، قراردادهای هوشمند، برای دستیابی به اطلاعات موجود در خارج از بلاک‌چین، نیاز دارند تا به رابط‌هایی با عنوان «اوراکل‌» تکیه کنند. اوراکل‌ها؛ واسطه‌هایی هستند که داده‌ها را از منابع خارجی دریافت کرده و سپس آن‌ها را به فرمتی قابل فهم برای قراردادهای هوشمند تبدیل و منتقل می‌کنند.

یکی از پروژه‌های پیشرو در حوزه اوراکل‌های غیرمتمرکز، چین لینک است. چین‌ لینک؛ شبکه‌ای غیرمتمرکز از اوراکل‌ها است که یک راه ارتباطی امن میان دنیای درون با بیرون از بلاک‌چین‌ها ایجاد می‌کند. در این مقاله، به بررسی چین لینک، نحوه عملکرد و همچنین توکن آن می‌پردازیم.

چین لینک (ChainLink) چیست؟

چین لینک؛ شبکه‌ای غیرمتمرکز از اوراکل‌ها است که قراردادهای هوشمند را قادر می‌سازد تا به اطلاعات جهان بیرونی دسترسی پیدا کنند. در واقع، هدف چین لینک این است که پلی میان فناوری بلاک‌ چین و دنیای واقعی ایجاد کند. همانطور که در مقدمه اشاره کردیم، قراردادهای هوشمند یا به طور کلی بلاک‌چین، نمی‌تواند به طور امن به داده‌های دنیای واقعی دست پیدا کند.

به طور مثال، بلاک‌چین و قراردادهای هوشمند، آگاهی نسبت به قیمت فعلی نفت، تیم برنده بازی فوتبال یا اطلاعات بازار سهام ندارد. بنابراین، بلاک‌چین‌ها نیاز به راهی دارند تا این نوع داده‌ها را به روشی غیرمتمرکز به‌دست آورند. چین لینک؛ داده‌های دنیای واقعی مانند قیمت ارزهای دیجیتال یا سهام، نتایج مسابقات ورزشی، داده‌های آب و هوا و یا حتی داده‌هایی از دیگر بلاک‌چین‌ها را به طور امن و قابل اعتماد برای قراردادهای هوشمند فراهم می‌کند.

با این حال، ذکر این نکته مهم است که برخلاف آنچه از کلمه «شبکه» استنباط می‌شود، چین لینک یک بلاک‌چین نیست، بلکه یک پروژه مبتنی بر بلاک‌چین است.

در اینجا منظور از کلمه‌ی شبکه، مجموعه یا سیستمی از اوراکل‌ها یا نودهایی هستند که آن‌ها را اداره می‌کنند.

چین لینک، بستر یا زیر ساخت استفاده از اوراکل‌ها را ایجاد کرده تا پروژه‌ها با اتصال به این اوراکل‌ها از خدمات آن استفاده کنند.

چرا چین لینک به وجود آمد؟ چین لینک چه مشکلی را حل می‌کند؟

قبل از پاسخ به این سوال، لازم است اشاره‌ای به سازوکار قراردادهای هوشمند بکنیم. قراردادهای هوشمند، دستورات یا توافق‌های از پیش تعیین‌شده‌ای در بلاک‌چین هستند که اطلاعات را ارزیابی می‌کنند و اگر این اطلاعات، شرایط و پارامترهای خاصی را برآورده کنند، به طور خودکار اجرا می‌شوند. به طور مثال، اگر اتفاق X افتاد، سپس دستور Y را اجرا کن.

بنابراین، نیازِ قراردادهای هوشمند به اطلاعات برای اجرای عملیات خاصی در بلاک‌چین، اجتناب‌ناپذیر است. این اطلاعات می‌توانند داده‌هایی باشند که به صورت آماده و پویا، درون بلاک‌چین (داده‌های on-chain یا درون زنجیره‌ای) یا خارج از بلاک‌چین (داده‌های off-chain یا برون زنجیره‌ای) وجود داشته باشند. اجازه دهید برای درک بهتر، چند مثال از داده‌های آن‌چین و آف‌چین بزنیم:

داده‌های آن‌چین (on-chain):

• موجودی آدرس‌های اتریوم
• عرضه توکن
• توکن‌های منتقل شده در یک تراکنش

داده‌های آف‌چین (off-chain):

• قیمت‌ طلا
• شرایط آب و هوایی مانند دما
• نتایج رویدادها (مانند مسابقه فوتبال)

حال قرارداد هوشمندی را تصور کنید که قرار است در صورت کنسل شدن پرواز 777، یک خسارت 100 دلاری به مسافران آن پرداخت کند.

با این حال 2 مشکل در اینجا وجود دارد:

اول آنکه اکثر قراردادهای هوشمند تنها دسترسی به داده‌های درون زنجیره‌ای یا آن‌چین را دارند. این بدان معناست که آن‌ها باید به نوعی به یک منبع داده خارجی تکیه کنند. در مثال ذکرشده، چطور می‌توان بدون داده‌های مربوط به پرواز، قرارداد هوشمند را اجرا کرد؟

اینجاست که اوراکل‌ها به میان می‌آیند. اوراکل‌ها را می‌توان میان‌افزارهایی (Middleware) در نظر گرفت که به عنوان یک واسطه میان دو یا چند نرم افزار عمل می‌کنند و داده‌ها را از دنیای واقعی برای قراردادهای هوشمند استخراج و ترجمه می‌کنند.

دومین مشکل، بحث «اعتماد» است و تقریبا هر پروژه web3 با آن دست‌وپنجه نرم می‌کند. اعتماد به یک اوراکل متمرکز برای ارائه اطلاعات صحیح  و قابل اعتماد، مساله‌ای چالش برانگیز است. اگر یک اوراکل متمرکز، مسئول وارد کردن داده‌های مورد نیاز برای اجرای قرارداد هوشمند باشد، می‌توان گفت این اوراکل کنترل کاملی بر نتیجه‌ یا خروجی قرارداد هوشمند دارد. این مساله شرایط را برای وقوع هک یا حملات دستکاری اوراکل هموار می‌کند و می‌تواند زیان‌های قابل توجهی به سرمایه‌گذاران و معامله‌گران دیفای تحمیل کند.

به عنوان مثال، اگر قیمت واقعی یک ارز دیجیتال 10 دلار باشد، اما اوراکل مخرب، آن را 5 دلار به یک پلتفرم وام‌دهی گزارش کند، دارایی‌های کاربران این پلتفرم به دلیل این داده‌ی غلط لیکویید می‌شود و میلیون‌ها دلار خسارت مالی به بار می‌آید.

در مارس 2023، شرکت تجزیه و تحلیل بلاک‌چین چین‌آلیسس (Chainalysis) طی یک گزارش تخمین زد که پروتکل‌های دیفای در سال 2022 بیش از 400 میلیون دلار را در بیش از 40 حمله دستکاری اوراکل از دست داده‌اند.

برای حل این مساله، پروژه‌ها سعی کردند تا شبکه‌ای غیرمتمرکز از اوراکل‌ها را ایجاد کنند که یکی از آن‌ها، پروژه چین لینک است. چین لینک به وجود آمد تا مشکل تمرکزگرایی در هنگام استفاده از داده‌های آف‌چین را تا حد ممکن حل کند.

چین لینک؛ یک مجموعه‌ای از موجودیت‌های مستقل (اوراکل‌ها) است که به طور جمعی، داده‌ها را از منابع متعدد استخراج و تجمیع می‌کند و سپس یک داده‌ی معتبر را به قرارداد هوشمند تحویل می‌دهد.

تاریخچه ایجاد چین لینک

ایده اولیه چین لینک در سال 2014 توسط توسط سرگئی نظروف (Sergey Nazarov) و استیو الیس (Steve Ellis) شروع و سپس در سال 2017 وایت پیپر آن منتشر شد. شرکت توسعه‌دهنده‌ی آن، چین لینک لبز (ChainLink Labs) نام دارد.

چین لینک در سال 2019 به طور رسمی بر روی شبکه اتریوم راه‌اندازی شد. در ابتدا، چین لینک از اطلاعات قیمت ETH/USD پشتیبانی می‌کرد؛ چراکه در آن زمان عملکرد صرافی‌های غیرمتمرکز و ربات‌های خودکار آربیتراژ به نحوی نبود که به همگرا شدن قیمت یک ارز در دیگر صرافی‌های رمزارزی کمک کند. با این حال، هنوز هم به خدمات قیمت چین لینک برای بعضی رمزارزها که نمی‌توان قیمت را به صورت غیرمتمرکز به‌دست آورد، وجود دارد.

تیم چین لینک در فرایند عرضه اولیه (ICO) رمزارز LINK توانست با فروش 290 میلیون توکن در قیمت 0.11 دلار ، معادل 32 میلیون دلار به‌دست آورد.

اکنون، چین لینک بر روی شبکه‌های مختلفی از جمله پالیگان، بایننس، سولانا، آوالانچ و همچنین راهکارهای لایه 2 اتریوم همچون آربیتروم و آپتمیزم اجرا می‌شود.

شبکه چین لینک چگونه کار می‌کند؟

هنگامی که یک قرارداد هوشمند نیازمند داده دنیای واقعی است، یک درخواست (Requesting contract) برای دریافت اطلاعات ارسال می‌کند. پروتکل چین لینک، پس از دریافت درخواست، آن را به عنوان  یک رویداد تازه (event) ثبت می‌کند و به نوبه خود برای دریافت اطلاعات آف‌چین، یک قرارداد هوشمند به نام  (Service Level Agreement) روی بلاک‌چین ایجاد می‌کند.

از نقطه نظر علوم رایانه و فناوری اطلاعات، موافقت‌نامه سطح خدمات (SLA) قراردادی بین یک ارائه‌دهنده و گیرنده خدمات (مشتریان) است که در آن چگونگی ارائه خدمات (استانداردهای خدماتی) مستند و مشخص می‌شود.  این موافقت‌نامه به کاربران کمک می‌کند تا شرایط کار اوراکل را تعریف کنند. این قرارداد SLA شامل سه قرارداد فرعی دیگر می‌شود:

قرارداد اعتبار یا شهرت چین لینک  (Reputation contract)

کارنامه‌ای از فعالیت‌های گذشته هر نود به صورت عمومی در دسترس است. این قرارداد، سوابق اوراکل را بررسی می‌کند تا اعتبار و تاریخچه عملکرد آن را بر اساس میزان دقت آن در ارائه داده، میانگین سپرده استیک‌شده و یا میانگین زمان پاسخ ارزیابی ‌کند. پس از ارزیابی، نودهای غیرقابل اعتماد و نامعتبر (بد نام) را کنار می‌گذارد.

قرارداد تطبیق سفارش  (Order matching contract)

این قرارداد، درخواست یا سوال را به نودهای قابل اعتماد ارسال و پیشنهادات آن‌ها را دریافت می‌کند و سپس نودهای مورد استفاده را انتخاب و تعداد آن‌ها برای انجام این درخواست تعیین می‌کند.

ذکر این نکته در اینجا مهم است که نودها پس از دریافت درخواست داده، از نرم‌افزاری به نام ChainLink Core استفاده می‌کنند تا این درخواست را از زبان برنامه‌نویسی درون بلاک‌چین به زبان خارج از بلاک‌چین تغییر دهند. این زبان باید برای دنیای واقعی، قابل درک باشد.

پس از اینکه اطلاعات جمع‌آوری شد، با استفاده از همین نرم‌افزار مجددا به زبان دورن بلاک‌چین ترجمه و سپس به قرارداد تجمیع ارسال می‌شوند.

قرداد تجمیع  (Aggregating contract)

قرارداد تجمیع، این توانایی را دارد که داده‌های پیشنهادی اوراکل‌های مختلف را اعتبارسنجی کند تا درنهایت یک داده دقیق و مطمئن به‌دست آید. به طور مثال، فرض کنید ده نود اوراکل برای فراخوانی قیمت طلا وجود داشته باشد. هفت نود، قیمت یکسانی را ارائه می‌دهند؛ در حالی که قیمت‌های ارسالی سه نود دیگر متفاوت از آن است. قرارداد تجمیع، داده سه نود را «اشتباه» تشخیص می‌دهد و جواب آن‌ها را حذف می‌کند. در حقیقت، تجمیع در اینجا به معنی برآوردگیری پاسخ‌ها از چندین نود اوراکل و تبدیل آن به یک پاسخ واحد است.

ارز دیجیتال لینک (LINK) چیست؟

ارز دیجیتال لینک (LINK)، ارز کاربردی یا بومی چین لینک است که و هم اکنون در صرافی‌ها برای خرید و فروش موجود است. عرضه کلی ارز لینک، 1 میلیارد واحد است و در زمان نگارش مقاله 556 میلیون واحد از آن در گردش است. پایین‌ترین قیمتی که تاکنون تجربه کرده است، 0.123 دلار در 23 سپتامبر 2017 (مهر 1396) و بالاترین قیمت آن 52.8 دلار در 10 می 2021 (اردیبهشت 1400) بوده است.

لینک، ارزی مبتنی بر استاندارد ERC-20 (یکی از پروتکل‌های ایجاد توکن در شبکه اتریوم) است. کاربران برای اجرای یک نود و ارائه خدمات در چین لینک لازم است توکن لینک استیک کنند. می‌توان گفت، این توکن‌های استیک شده به عنوان وثیقه عمل می‌کنند. پروتکل چین لینک، به منظور جبران خدماتی که نودهای اوراکل ارائه می‌دهند، توکن لینک پاداش می‌دهد.

نحوه‌ی اجرای نود در چین لینک

اپراتورهای نود چین لینک، مقداری از توکن‌های لینک را به منظور مشارکت در این فرایند، استیک یا سهام‌گذاری می‌کنند. این توکن‌های استیک شده، آن‌ها  را تشویق می‌کنند تا داده‌های صحیح را ارائه دهند؛ چراکه با انجام وظیفه‌ی خود به طور صادقانه، پاداشی از جنس توکن لینک دریافت می‌کنند که مقدار این پاداش بستگی به شرایط حاکم بر بازار و تقاضای بازار برای داده‌ها دارد.

بالعکس، اگر نودهای اپراتور، داده‌های نادرست ارائه دهند، بخشی از توکن‌های استیک شده‌ی خودشان را از دست خواهند داد. در واقع این توکن‌های استیک شده، به عنوان وثیقه و یک مکانیزم دفاعی در برابر رفتار مخرب عمل می‌کنند.

چین لینک با پاداش دادن به نودها برای تامین داده‌های صحیح و تنبیه یا جریمه آن‌ها در ازای رفتار مخرب، سعی می‌کند تا امنیت و به‌دست آوردن داده‌هایی قابل اعتماد و با کیفیت را تضمین کند.

نحوه خرید و فروش چین لینک (LINK)

برای خرید ارز دیجیتال لینک می‌توانید از طریق یک صرافی متمرکز ایرانی اقدام کنید. برای انتخاب یک صرافی مطمئن و معتبر باید در مورد سوابق، اعتبار و نظرات کاربران آن تحقیق کنید و همچنین فاکتورهایی همچون کارمزد و حجم معاملات را نیز در نظر بگیرید. پس از ثبت نام و احراز هویت، باید سرمایه ریالی خودتان را به حسابتان در صرافی واریز کنید. از آنجایی که LINK، جزو یکی از ارزهای شناخته شده محسوب می‌شود، در اکثر صرافی‌ها امکان خرید و فروش آن فراهم شده است. بنابراین شما می‌توانید مستقیما در صرافی موردنظر، با ریال خودتان ارز لینک را خریداری کنید. فراموش نکنید که پس از خرید هر رمزارزی از یک صرافی، حتما آن را به کیف پول شخصی خودتان منتقل کنید.

اگر بخواهید از صرافی غیرمتمرکز استفاده کنید، باید سرمایه ریالی خودتان را به یک رمزارز دیگر همچون تتر و اتریوم تبدیل کنید و سپس آن را از صرافی برداشت و به کیف پول خودتان منتقل کنید. در آنجا با اتصال کیف پول خودتان به یک صرافی غیرمتمرکز مطمئن، رمزارز موردنظر را با ارز لینک سواپ یا مبادله کنید. برای استفاده از یک صرافی غیرمتمرکز شما باید دو کارمزد پرداخت کنید: کارمزد شبکه (به شکل ارز بومی شبکه‌ای که می‌خواهید در آن تراکنش‌تان را انجام دهید) و کارمزد خود صرافی (از تعداد ارزهای لینک دریافتی شما کسر می‌شود)

برای فروش ارز لینک، باید آن را به حساب خودتان در صرافی منتقل و سپس اقدام به فروش کنید. برای این منظور، ابتدا آدرس «واریز» ارز لینک در صرافی را کپی و سپس در قسمت «برداشت» کیف پول خودتان جایگذاری کنید.

کیف پول‌های چین لینک

لینک روی شبکه اتریوم ساخته شده است و یک ارز تحت استاندارد ERC-20  محسوب می‌شود. بنابراین برای ذخیره لینک خودتان باید از کیف پولی استفاده کنید که از شبکه اتریوم پشتیبانی می‌کند. بسیاری از کیف‌ پول‌های موجود در بازار از این شبکه پشتیبانی می‌کنند. به طور مثال می‌توان به متامسک، تراست ولت، اکسودوس، لجر، ترزو و غیره اشاره کرد.

هنگام انتخاب یک کیف پول، حتما در مورد سوابق، اعتبار و نظرات کاربران آن تحقیق کنید و اطلاعات خودتان در رابطه با حفظ امنیت کیف پول‌ها را به روز نگه دارید.

مزایای چین لینک

ارائه اطلاعات قابل اعتماد و امن: چین لینک یک مکانیزم غیرمتمرکز و غیرقابل دستکاری است که داده‌های دنیای واقعی را برای قراردادهای هوشمند فراهم می‌آورد. این داده‌ها مکررا توسط چندین نود اعتبارسنجی می‌شوند تا از هرگونه ریسک‌های احتمالی در رابطه با خرابی سیستم جلوگیری شود.

تعامل‌پذیری: چین لینک با بلاکچین‌های مختلف سازگار است. این امر آن را به یک پلتفرم انعطاف‌پذیر و چندمنظوره تبدیل کرده است. این پلتفرم در شبکه‌های همچوم آربیتروم، آپتمیزم، سولانا، بایننس، پالیگان، آوالانچ و غیره راه‌اندازی شده است.

تمرکززدایی: ماهیت غیرمتمرکز چین لینک تضمین می‌کند که هیچ نهاد مرکزی وجود ندارد که داده‌های ورودی را کنترل کند و این مساله، استحکام و امنیت کلی سیستم را افزایش می‌دهد. چین لینک از شبکه‌‌های غیرمتمرکزی از اوراکل‌های مستقل و نودهای مقاوم در برابر حملات سیبل (Sybil attacks) تشکیل شده است.

افزایش امنیت: چین لینک، چندین لایه امنیتی مختلف برای پلتفرم خود پیاده‌سازی کرده است. به طور مثال، می‌توان به امضاهای رمزنگاری‌شده، محیط اجرایی قابل اعتماد، گواه‌های دانش صفر و غیره اشاره کرد.

کاربردها و خدمات چین لینک

چین لینک؛ زیرساخت لازم برای جریان اطلاعات به بلاک‌چین را بدون به خطر انداختن ماهیت غیرمتمرکز بودن و امنیت آن فراهم کرده است و از این رو، می‌تواند طیف گسترده‌ای از خدمات را به حوزه‌های مختلف ارائه دهد.

صنعت بیمه (Insurance Industry)

چین لینک می‌تواند به پلتفرم‌های بیمه‌ای که قراردادهای بیمه آن‌ها در بلاک‌چین پیاده‌سازی شده است، خدمات ارائه دهد. به‌عنوان مثال، چین لینک داده‌های آب و هوا را به پلتفرم بیمه Arbol ارائه می‌دهد. Arbol؛ از تکنولوژی قرارداد هوشمند برای ارائه خدمات بیمه مبتنی بر شاخص آب و هوا استفاده می‌کند.

چین لینک داده‌هایی همچون مقدار بارندگی یا دما را به قراردادهای هوشمند این پلتفرم ارسال می‌کند و کاربران آن که می‌توانند کشاورزان باشند، بیمه خودشان را به گونه‌ای که بسیار قابل اعتماد و شفاف است، دریافت می‌کنند.

ورزش (Sport)

قراردادهای هوشمند چین لینک همچنین می‌توانند داده‌های ورزشی همچون تیم برنده، نتیجه نهایی، بازیکن برتر مسابقه و غیره را پوشش دهند. ChainLink با یک شبکه اوراکل غیرمتمرکز می‌تواند نتایج ورزشی را با جمع‌آوری داده‌ها از APIهای وب تایید کند. بازارهای شرط‌بندی ورزشی می‌توانند از این داده‌ها استفاده کنند.

دارایی‌های توکنیزه‌ شده (Tokenized Assets)

توکنیزه کردن دارایی‌های دنیای واقعی، فرصتی بی‌نظیر برای بسیاری از کسب‌وکارها و کاربران آن‌ها ارائه می‌کند.  به طور مثال، شرکت‌های مختلف در حوزه املاک از فناوری بلاک‌چین برای توکنیزه کردن املاک استفاده می‌کنند. اوراکل‌های بلاک‌چین می‌توانند روند کشف قیمت و اسناد قانونی را تسهیل کنند.

املاک توکنیزه شده غالبا به شکل NFT هستند. قیمت این NFTها درصورتی مشخص می‌شود که یک پروتکل بتواند با همتای خارج از زنجیره آن‌ها در ارتباط باشد و داده‌های مربوط به قیمت را استخراج کند. چین لینک یکی از پروتکل‌هایی است که داده‌های آف‌چین و آن‌چین را به هم متصل کند.

سخن آخر

چین لینک، شبکه‌ای غیرمتمرکز از نودها است که اطلاعات را از منابع برون زنجیره‌ای برای قراردادهای هوشمند درون زنجیره‌ای فراهم می‌کند. پلتفرم چین لینک یکی از محدودیت‌های قراردادهای هوشمند یعنی ناتوانی آن‌‌ها در تعامل با داده‌های خارج از شبکه بلاک‌چینی را حل می‌کند. در این مقاله پروژه چین لینک را زیر ذره‌بین قرار دادیم. می‌توانید سوالات خود در مورد چین لینک را در قسمت «دیدگاه» مطرح و پاسخ آن را دریافت کنید.

تحلیل چین لینک