اتریوممرج اتریوم به فرایند انتقال بلاک‌چین اتریوم از مکانیزم اجماع اثبات کار به اثبات سهام اشاره دارد که باعث شد اتریوم به سیستمی بهینه از نظر مصرف انرژی تبدیل شود. در این مطلب به طور مفصل خواهیم دید که منظور از مرج اتریوم چیست و این پدیده چه تاثیری بر دنیای کریپتو داشته است.
بیشتر بخوانید: اتریوم چیست؟
مرج (Merge) در لغت به معنای ادغام یا ترکیب شدن دو یا چند چیز با هدف تشکیل یک موجودیت واحد است. از نظر فنی، منظور از مرج اتریوم این است که زنجیره اصلی اتریوم (که بر پایه الگوریتم اثبات کار بود) با یک زنجیره مستقل به نام بیکن چین (Beacon Chain) که بر پایه الگوریتم اثبات سهام است ادغام و مرج شد. در نتیجه آن، کلیت بلاک‌چین اتریوم به یک بلاک‌چین بر پایه اثبات سهام (Proof-of-Stake) تبدیل شد.
این اتفاق در تابستان ۲۰۲۲ رخ داد و باعث شد مصرف انرژی در شبکه اتریوم تا ۹۹.۹۵٪ کاهش پیدا کند. دلیل این امر تفاوت کارکرد مکانیزم‌های اثبات کار (Proof-of-Work) با اثبات سهام است که در ادامه بیشتر به آن می‌پردازیم.
شبکه اتریوم برای مهاجرت از الگوریتم اثبات کار به اثبات سهام، در ابتدا یک زنجیره جدا به نام بیکن چین را ایجاد کرد. این زنجیره که در دسامبر 2020 عرضه شد، امکان استیکینگ و پیاده‌سازی الگوریتم اثبات سهام را فراهم می‌کرد. در واقع، بیکن چین به موازات زنجیره اصلی که مبتنی بر اثبات کار بود، اجرا می‌شد و هدف از ایجاد آن، این بود که الگوریتم اثبات سهام نیز به تدریج وارد شبکه اتریوم شود. به‌روزرسانی مرج سبب شد که این دو زنجیره با یکدیگر ترکیب شوند و به عبارتی با حذف الگوریتم اثبات کار، یک زنجیره واحد تشکیل شود که اساسا مبتنی بر الگوریتم اجماع اثبات سهام است.
می‌توان گفت، در فرایند مرج، زنجیره بیکن به عنوان موتور تولید بلاک استفاده شد و دیگر ماینرها نقشی در تولید بلاک‌های معتبر نداشتند؛ بلکه مسئولیت این کار بر عهده ولیدیتورها گذاشته شد.
این اتفاق یک نقطه عطف تاریخی در دنیای کریپتو محسوب می‌شود چراکه انتقال چنین شبکه عظیمی از مکانیزم اثبات کار به اثبات سهام اصلا فرایند ساده‌ای نیست و پیچیدگی‌های خاص خود را دارد.
تا پیش از رخ دادن مرج اتریوم، این شبکه همچون بیت‌کوین از مکانیزم اثبات کار برای اعتبارسنجی تراکنش‌ها و تولید بلاک استفاده می‌کردند که مصرف انرژی خیلی زیادی را به همراه داشت. اما مرج اتریوم نشان داد که یک شبکه غیرمتمرکز می‌تواند از نظر مصرف انرژی نیز کاملا بهینه باشد.
مطلقا هیچ اتفاقی! در واقع یکی از نکات جذاب در خصوص مرج اتریوم همین بود که اتریوم توانست این فرایند را به گونه‌ای مدیریت کند که کاربران و دارندگان اتریوم اختلال قابل توجهی را حس نکردند و دارایی آن‌ها دستخوش هیچ گونه تغییراتی نشد.
توکن اتر (ETH) هم مانند روز قبل از مرج به کار خود ادامه داد و دارندگان این توکن نیاز به اقدام خاصی برای محافظت از دارایی خود در برابر مرج نداشتند. جالب است بدانید که حین انجام مرج همچنان شبکه اتریوم در دسترس بود و حتی برای لحظاتی نیز آفلاین نشد.
شبکه‌های بلاک‌چین به شکل غیرمتمرکز طراحی شده‌اند و این یعنی هیچ نهاد مرکزی مانند بانک یا دولت‌ها آن را کنترل و مدیریت نمی‌کند. به همین دلیل، باید سازوکاری وجود داشته باشد که اعتبار و صحت تراکنش‌ها را تایید و یکپارچگی و امنیت شبکه را تضمین کند. اولین سازوکاری که برای این منظور طراحی شد، مکانیزم اثبات کار نام داشت که توسط بلاک‌چین بیت‌کوین در 2009 پیاده‌سازی شد.
در اینجا این مکانیزم و مکانیزم اثبات سهام را با یکدیگر مقایسه می‌کنیم:
مکانیزم اثبات کار متکی بر ماینرهایی است که تراکنش‌ها را اعتبارسنجی می‌کنند و از این طریق یک بلاک جدید به زنجیره اضافه می‌نمایند. فرایند اعتبارسنجی به این شکل است که ماینرها باید با استفاده از سخت‌افزارهای خود، پازل‌های پیچیده ریاضی را حل کنند تا بلاک مورد نظر به شبکه اضافه شود و در ازای آن پاداش دریافت کنند.
حل این پازل‌ها نیاز به توان پردازشی دستگاه‌های ماینرها دارد. ضمن آنکه کامیپوترهایی که این پازل‌ها را حل می‌کنند، انرژی خیلی زیادی مصرف می‌کنند و همین امر باعث می‌شود تا شبکه‌هایی که بر پایه اثبات کار هستند، بسیار پرمصرف باشند. سیستم اثبات کار مانند یک مسابقه است که در آن هر کاربری که دسترسی به سخت افزارهایی پرقدرت‌تر داشته باشد، شانس بیشتری برای برنده شدن یا استخراج بلاک را دارد.
در مکانیزم اثبات سهام دیگر خبری از کار محاسباتی برای تولید بلاک نیست. در عوض، شبکه بر کاربرانی تکیه می‌کند که توکن‌های بومی شبکه را سرمایه‌گذاری یا استیک می‌کنند تا به عنوان ولیدیتور شناخته شوند و بتوانند بلاک‌های جدید را به شبکه اضافه کنند. فرایند اثبات سهام تا حدی شبیه به لاتاری است و کاربری که برنده این لاتاری شود، فرصت افزودن بلاک‌های جدید را پیدا می‌کند و در ازای آن پاداش از شبکه دریافت می‌نماید.
تا همین دو سال پیش، فعالیت‌های شبکه اتریوم مبتنی بر مکانیزم اجماع اثبات کار بوده است. اما با رخ دادن مرج اتریوم در ۲۰۲۲، اتریوم به کلی سیستم متکی بر ماینر را کنار گذاشت و به یک شبکه بهینه از نظر مصرف انرژی تبدیل شد که تراکنش‌های آن به وسیله مکانیزم اثبات سهام اعتبارسنجی می‌شوند.
در واقع، دلیل کاهش مصرف انرژی در یک شبکه مبتنی بر اثبات سهام این است که نودهای شبکه دیگر مجبور نیستند برای اعتبارسنجی تراکنش‌ها و تولید بلاک‌ها به حل مسائل ریاضی بپردازند.
همانطور که اشاره شد، پدیده مرج یک اتفاق بزرگ و تاریخی در دنیای کریپتو بود. در اینجا خواهیم دید که مهم‌ترین مزایای مرج اتریوم چیست؟
از منظر مصرف انرژی، الگوریتم اثبات سهام بسیار کارآمدتر از الگوریتم اثبات کار است. این به این دلیل است که ولیدیتورها به صورت تصادفی برای تولید بلاک انتخاب می‌شوند. اما در الگوریتم اثبات کار، ماینرها با صرف مقدار زیادی انرژی، باید میلیون‌ها یا تریلیون‌ها بار فرایند هشینگ را اجرا کنند تا بتوانند موفق به تولید یا استخراج یک بلاک شوند. همین مساله سبب شد که مهاجرت از یک الگوریتم اثبات کار به اثبات سهام، به طور قابل توجهی، مصرف انرژی را در شبکه اتریوم کاهش دهد. شاید بتوان گفت این تفاوت فاحش در مصرف انرژی مهم‌ترین مزیت مرج اتریوم است.
در سایه آپدیت مرج، امنیت شبکه اتریوم در برابر حملات خرابکارانه افزایش یافت. هر کاربر جدیدی که به عنوان ولیدیتور انتخاب می‌شود، امنیت افزایش یافته و نفوذ به سیستم و خرابکاری در آن سخت‌تر شود. چرا که هر کاربری که داخل سیستم می‌شود، باید حتما سرمایه قابل توجهی را استیک کند و در صورت خرابکاری، سرمایه خود او که حکم وثیقه را دارد، طی مکانیزم اسلشینگ (Slashing) در معرض نابودی قرار می‌گیرد. اسلشینگ همچون یک مکانیزم بازدارنده یا جریمه برای ثبت تراکنش‌های متقلبانه عمل می‌کند.
از آنجایی که ولیدیتور شدن درسیستم‌های PoS آسان‌تر است؛ بنابراین می‌توان گفت پس از مرج مسیر برای غیرمتمرکز شدن هموارتر شده است. در حال حاضر، بیش از 1 میلیون ولیدیتور در شبکه اتریوم فعال هستند. نمودار زیرنشان می‌دهد که با گذشت زمان به تعداد آن‌ها افزوده شده است. هر ولیدیتور مستقل جدید باعث می‌شود تا تمرکززدایی شبکه تقویت شود.
اگرچه خود آپدیت مرج، تاثیری بر سرعت پردازش تراکنش‌ها نگذاشته است؛ اما بستری را برای پیاده‌سازی رول آپ‌ها و همچنین به روزرسانی‌های پیش‌رو در اتریوم همچون طرح شاردینگ فراهم کرده است. پیشنهاد می‌کنیم مقاله رول آپ چیست؟ در رسانه بلاک‌پست را مطالعه کنید.
حال که با مزایای مرج اتریوم آشنا شدیم، وقت آن است که ببینیم این پدیده چه معایب و محدودیت‌هایی به همراه داشته است:
احتمالا از دیدن تمرکزگرایی در بخش معایب مرج اتریوم غافلگیر شده باشید. می‌توان گفت پیدایش استخرهای استیکینگ باعث تمرکزگرایی و تجمیع قدرت می‌شود. چراکه استخرهای استیکینگ سرمایه‌ی کابران را تجمیع می‌کنند و از این رو مقدار هنگفتی از اتریوم‌های استیک شده را در اختیار دارند. این مساله، متمرکز شدن قدرت در میان چند استخر بزرگ را به دنبال داشته که سبب بروز نگرانی‌هایی در میان اعضای جامعه اتریوم شده است. در یک مقاله در رسانه بلاک‌پست به این موضوع پرداخته‌ایم. ناگفته نماند که شبکه‌های مبتنی بر الگوریتم اثبات کار نیز با وجود استخرها و مزارع ماینینگ به سوی متمرکز شدن پیش رفته‌اند.
مرج اتریوم اتفاقی بود که در سال ۲۰۲۲ افتاد و طی آن شبکه بلاک‌چین اتریوم از سیستم اثبات کار که به ماینرها متکی بود، به سیستم اثبات سهام مهاجرت کرد. در سیستم اثبات سهام، ولیدیتورها با استیک کردن یا اصطلاحا قفل کردن ارز بومی شبکه، در فرایند تولید بلاک و اعتبارسنجی تراکنش مشارکت می‌کنند. این اتفاق از جنبه‌های زیادی حائز اهمیت است که مهم‌ترین آن کاهش چشم‌گیر مصرف انرژی در فرایند تولید بلاک است. با توجه به مزایای پرشمار آن و پیچیدگی مهاجرت از PoW به PoS برای شبکه‌ای به بزرگی اتریوم، مرج اتریوم یکی از مهم‌ترین رخدادها در تاریخچه صنعت ارزهای دیجیتال به شمار می‌رود.
سارا سادات زینالی مدیر دیجیتال مارکتینگ هستم دارای مدرک کارشناس ارشد مدیریت فناوری اطلاعات (گرایش کسب و کار الکترونیک) از دانشگاه الزهرا می‌باشم. من همیشه دنبال ...
