عمومییکی از روش‌های کسب سود از دنیای رمزارزها، استفاده از پلتفرم‌های حوزه دیفای و خدمات متنوع آن می‌باشد. خدمات و محصولات حوزه دیفای همانند خدماتی می‌باشند که بانک‌ها ارائه می‌دهند؛ با این تفاوت که محصولات حوزه دیفای غیرمتمرکز می‌باشند. وام‌دهی، بیمه و سپردهگذاری بلندمدت مثال‌هایی از خدمات مالی می‌باشند که در حوزه دیفای ارائه می‌شوند.
این حوزه نوآوری‌های زیادی را به دنیای بلاک‌چین و رمزارزها وارد نمود و اهرم رشدی برای دنیای بلاک‌چین شدند. با این حال، همواره باید سلامت و صحت عملکرد این پروژه‌ها بررسی و ارزیابی کرد. در ارزیابی یک پروژه دیفای، عوامل متعددی مورد بررسی قرار می‌گیرند. در این مقاله قرار است با یکی از عوامل تاثیرگذار در تعیین سلامت یک پلتفرم دیفای، به نام ارزش کل قفل‌شده (TVL) آشنا شویم.
ارزش کل قفل‌شده (Total Value Locked) که به اختصار به آن TVL می‌گویند، معیاری برای اندازه‌گیری ارزش کل سرمایه و دارایی‌های قفل شده در پلتفرم‌های حوزه دیفای می‌باشد. این سرمایه، در پلتفرم‌های متنوع حوزه دیفای از جمله پلتفرم‌های وام‌دهی، پلتفرم‌های سپردهگذاری، صرافی‌های غیرمتمرکز و بسیاری از موارد دیگر به منظور تامین نقدینگی به کار می‌رود.
به عنوان مثال، می‌توان شاخص TVL را برای پلتفرم وام‌دهی آوه (aave) که یکی از معروف‌ترین پلتفرم‌های حوزه دیفای است، تعریف نمود. در پلتفرم وام‌دهی آوه، افراد می‌توانند هم به منظور کسب سود ارزهای خود را در این پلتفرم سپردهگذاری کنند و هم می‌توانند با هدف دریافت وام، آن‌ها را وثیقه بگذارند. حاصل جمع این مقادیر که در قرارداد هوشمند پلتفرم آوه قفل شده‌اند، TVL آن را نشان می‌دهد.
حال ممکن است با خود بگویید، اصلا این معیار چه اهمیتی دارد و فایده دانستن آن برای ما چیست؟ در این بخش از مقاله به بیان دلایل اهمیت و کاربرد آن می‌پردازیم.
بر اساس تعریفی که پیش‌تر بیان کردیم، TVL شاخصی است که ارزش دارایی‌های قفل شده در یک پلتفرم دیفای را نشان می‌دهد. TVL بالاتر نشان می‌دهد که نقدینگی و سرمایه بیشتری در اکوسیستم یک پلتفرم وجود دارد و این موضوع با میزان قدرت و رشد آن پلتفرم رابطه مستقیم دارد؛ به نوعی می‌توان گفت پلتفرم توانسته است توجه سرمایه‌گذاران را به خود جلب کند و همین مسئله موجب برجسته‌تر شدن پلتفرم و جذب سرمایه بیشتر خواهد شد.
به علاوه، این باور نیز وجود دارد که TVL بیشتر، امنیت بیشتری را نیز به همراه دارد. البته این موضوع نمی‌تواند همواره صحیح، دقیق و قابل استناد باشد و گاه ممکن است پلتفرم‌هایی با TVL کمتر امنیت بیشتری داشته باشند؛ با این حال، بسیاری از منابع توصیه می‌کنند تنها از پلتفرم‌هایی استفاده کنیم که ارزش کل قفل شده آن‌ها بیش از ۱ میلیارد دلار می‌باشد و توسط شرکت‌های امنیت سایبری بلاک‌چین مانند CertiK حسابرسی شده‌اند.
نحوه محاسبه ارزش کل قفل شده (TVL) بسیار ساده است و پیچیدگی خاصی ندارد. در واقع، TVL مجموع ارزش دارایی‌های قفل شده در یک پلتفرم را نشان می‌دهد.
بگذارید با یک مثال ساده نحوه محاسبه TVL را بیان کنیم. یک پلتفرم فرضی را در نظر بگیرید که تازه آغاز به کار کرده و برای تامین نقدینگی نیاز به سرمایه دارد. اگر فرد شماره 1، به اندازه 1000 دلار ارز اتر (ETH)، فرد شماره 2، معادل 2000 دلار بیت‌کوین رپدشده (wBTC) و فرد شماره 3، 3000 دلار از استیبل کوین تتر (USDT) خود را در این پلتفرم سپردهگذاری یا قفل کنند، ارزش کل قفل شده یا همان TVL پلتفرم، معادل حاصل جمع این سه سپردهگذاری، 6000 هزار دلار خواهد بود.
1000 + 2000 + 3000 = 6000
البته این را نیز باید در نظر داشت که TVL یک معیار متغیر بوده و با واریز و برداشت سپرده‌ها و یا نوسانات قیمتی آن‌ها کاهش و یا افزایش می‌یابد.
بیشتر بخوانید: ارز دیجیتال تتر چیست؟
در واقع سوال درست این است که کدام پلتفرم دیفای، بیشترین TVL را دارد. زیرا TVL شاخصی است که برای یک پلتفرم تعریف می‌شود و نه یک ارز. با این وجود، در سایت‌های رتبه‌بندی ارزهای دیجیتال مانند کوین مارکت کپ و کوین‌گکو، در صفحه اختصاصی مربوط به توکن یک پلتفرم دیفای این شاخص را نیز قرار می‌دهند که ممکن است این تصور اشتباه را ایجاد کند که TVL معیاری برای ارزیابی یک توکن است.
حال برای پاسخ به این سوال که کدام پلتفرم حوزه دیفای، دارای بیشترین ارزش قفل شده می‌باشد، می‌توان از وبسایت‌هایی استفاده کرد که به طور تخصصی داده‌های حوزه دیفای را ارائه می‌کنند.
یکی از این وبسایت‌ها DeLillama نام دارد. در زمان نگارش این مقاله و بر اساس داده‌های این وبسایت، پروتکل لیدو (Lido) با بیش از 33 میلیارد دلار دارای بیشترین میزان TVL می‌باشد.
پروتکل لیدو (Lido) یک پلتفرم لیکوییدیتی استیکینگ (liquidity staking) می‌باشد که بر روی شبکه‌هایی همچون اتریوم، سولانا و پالیگان فعالیت می‌کند.
| پروتکل دیفای | ارزش کل قفل‌شده (میلیارد دلار) |
| 1- Lido | 33.958 |
| 2- EigenLayer | 19.432 |
| 3- AAVE | 12.534 |
| 4- Maker | 8.282 |
| 5- Pendle | 6.577 |
یکی دیگر از شاخص‌هایی که برای بررسی و ارزیابی ارزهای دیجیتال و پروتکل‌های حوزه دیفای تعریف می‌شود، نسبت مارکت کپ توکن یک پروتکل به TVL آن می‌باشد.
کاربردی که برای این شاخص تعریف شده است به این صورت می‌باشد که اگر عدد به دست آمده بیشتر از یک باشد (1 <)، آن ارز بیشتر از چیزی که باید ارزش‌گذاری شده است و اگر کمتر از یک باشد (1 >)، ارزش کنونی آن کمتر از ارزش واقعی آن می‌باشد. بر اساس این نسبت، می‌توان اینگونه نتیجه گرفت که هرچه عدد به دست آمده به صفر نزدیک‌تر باشد، پروژه مدنظر می‌تواند پتانسیل رشدهای بیشتری در بلندمدت داشته باشد.
البته این نکته مهم را در نظر داشته باشید که نباید تنها بر اساس یک معیار تصمیمات سرمایه‌گذاری خود را اتخاذ کنید. برای سرمایه‌گذاری در یک پروژه، موارد بسیاری همچون حجم معاملات، جامعه حامی پروژه، کیفیت عملکرد پروژه، پیشینه توسعه‌دهندگان و بسیاری موارد دیگر را باید مورد بررسی قرار دهید.
معیار ارزش کل قفل شده (TVL) علی‌رغم کاربردهایی که دارد، با محدودیت‌هایی نیز مواجه است. مهم‌ترین محدودیتی که این معیار دارد این است که تنها میزان سرمایه قفل شده را نشان می‌دهد و نمی‌توان در رابطه با میزان فعالیت و تعامل کاربران با این پلتفرم اطلاعاتی به دست آورد. گاه ممکن است سرمایه قفل شده در یک پروتکل زیاد باشد اما این سرمایه توسط افراد کمی تامین شده باشد و در نتیجه میزان تعامل با این پلتفرم نیز بسیار کم باشد. این مسئله ممکن است نگرانی‌هایی را در مورد دوام و امنیت پروتکل ایجاد کند و می‌تواند دامی باشد که توسط کلاهبرداران و سودجویان پهن شده باشد. زمانی می‌توان از سلامت یک پروژه اطمینان حاصل نمود که علی‌رغم ارزش کل قفل شده زیاد آن، میزان فعالیت و تعامل کاربران و حجم تراکنش‌های روزانه آن نیز زیاد باشد.
در مجموع، ارزش کل قفل‌شده (TVL) به عنوان یکی از شاخص‌های مهم و تاثیرگذار در ارزیابی سلامت و پذیرش پلتفرم‌های حوزه دیفای شناخته می‌شود. TVL بالاتر نشان‌دهنده میزان بالای نقدینگی و سرمایه‌گذاری در اکوسیستم یک پلتفرم دیفای است، که این امر می‌تواند بر میزان قدرت، رشد و امنیت آن پلتفرم تاثیرگذار باشد. با این‌حال، TVL تنها یکی از معیارهای موثر است و نمی‌تواند به تنهایی نمایانگر میزان فعالیت و استفاده واقعی کاربران از یک پروتکل باشد. بنابراین، سرمایه‌گذاران و کاربران باید عوامل دیگری همچون میزان حجم معاملات، تعداد کاربران، امنیت سایبری و مدل کسب‌وکار را نیز در ارزیابی پلتفرم‌های دیفای مدنظر قرار دهند تا بتوانند تصمیم‌گیری آگاهانه‌تری داشته باشند.
تقریبا در سال 98 با ارزهای دیجیتال آشنا شدم و تنها چیزی که ازش می‌دونستم فقط ترید بود؛ تقریبا مثل همه کسایی که برای اولین بار با این حوزه آشنا میشن. اما هرچه بیشتر تو ...
