بلاک چینممکن است بارها در سایت‌ها یا ویدیوهای مرتبط با بلاک‌چین با ویژگی شفافیت دنیای بلاک‌چین آشنا شده باشید. شفافیت به این معناست که هر کسی قادر به مشاهده داده‌های ذخیره‌شده در بلاک‌چین باشد. داده‌های بلاکچینی به‌صورت تراکنش ذخیره می‌شوند. حال این تراکنش‌ها نیازمند روشی برای شناسایی و رهگیری می‌باشند تا بتوان جزئیات هر کدام را به‌طور مشخص مشاهده، بررسی و تایید کرد.
چه روشی برای این فرایند وجود دارد و چگونه می‌توان یک تراکنش خاص را در میان انبوهی از تراکنش‌های ثبت‌شده در بلاک‌چین یافت؟ چه معیار و مشخصه‌ای هر تراکنش را متمایز می‌کند؟ برای پاسخ به این سوالات تا پایان این مقاله با ما همراه باشید.
بیشتر بخوانید: بلاک چین چیست؟
تمام اطلاعات ثبت‌شده در یک بلاک‌چین به صورت تراکنش ذخیره می‌شوند. هر بلاک‌چین ممکن است از انواع خاصی از تراکنش‌ها پشتیبانی کند. این تراکنش‌ها نه‌تنها انتقال رمزارزها، بلکه ممکن است استقرار و اجرای یک قرارداد هوشمند، فراخوانی یک تابع، مینت و انتقال توکن‌های تعویض‌ناپذیر (NFT) و تعاملات با اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز یا همان Dappها را نیز شامل شوند.
به عنوان مثال، در بلاک‌چین بیت‌کوین، تمام تراکنش‌ها از نوع انتقال ارز هستند اما تراکنش‌های بلاک‌چین اتریوم طیف گسترده‌ای از تراکنش‌ها را شامل می‌شوند. هرچند، آپدیت‌هایی روی بلاک‌چین بیت‌کوین اعمال شده است که قابلیت‌ها و امکانات بیشتری به آن افزوده است، اما در زنجیره اصلی بیت‌کوین تمام تراکنش‌ها مربوط به انتقال رمزارز بیت‌کوین است. در هر کدام از این تراکنش‌ها پارامتری وجود دارد که برای هر تراکنش یکتا و متمایز است و به وسیله این پارامتر می‌توان تراکنش‌ها را شناسایی و رهگیری کرد. به این پارامتر TxID می‌گویند.
TxID که مخفف Transaction ID است، به معنای شناسه تراکنش می‌باشد. شناسه تراکنش، یک شناسه خاص و منحصر به فرد، به صورت رشته‌ای هگزادسیمال است که برای هر تراکنش تاییدشده در بلاک‌چین ایجاد می‌شود. در بسیاری موارد به آن Transaction Hash یا هش تراکنش نیز می‌گویند.
فرایند ایجاد TxID بسته به پروتکل بلاک‌چین مورد استفاده متفاوت است. به طور کلی، یک TxID با ترکیب داده‌های تراکنش، مانند آدرس فرستنده، آدرس گیرنده، مبلغ تراکنش، زمان ثبت تراکنش و سایر اطلاعات مرتبط ایجاد می‌شود. این داده‌ها با استفاده از یک تابع هش رمزنگاری که در هر بلاک‌چین ممکن است متفاوت باشد، برای تولید یک رشته هگزادسیمال منحصر به فرد و با طول ثابت، هش می‌شوند و همان TxID تراکنش را تولید می‌کنند. به عبارت دیگر، تمام داده‌های تراکنش ورودی تابع هش هستند و خروجی تابع، این شناسه منحصر به فرد خواهد بود. تابع هش مورد استفاده در بیت‌کوین SHA-256 و در اتریوم و سولانا Keccak-256 نام دارد.
گاهی برای اثبات، تایید و یا پیگیری ثبت تراکنش‌های خود نیاز است تا شناسه تراکنش خود را به دست آورید. این نیاز بیشتر زمانی که انتقال ارز انجام می‌شود، پیش می‌آید. عمدتا برای اثبات انتقال ارزی که برای فردی انجام داده‌اید یا فردی برای شما انجام داده است نیاز است این شناسه را ارسال یا دریافت کنید.
اگر از یک صرافی متمرکز استفاده می‌کنید، برای مشاهده شناسه تراکنش‌های خود باید به قسمت transaction history یا همان تاریخچه تراکنش‌های خود مراجعه کنید. در این قسمت لیست تراکنش‌های شما و داده‌های مربوط به هر کدام از جمله شناسه تراکنش که به صورت TxID یا Transaction Hash نشان داده می‌شود، نمایش داده می‌شود. نحوه دسترسی به این قسمت در صرافی‌های مختلف، متفاوت خواهد بود.
توجه داشته باشید، تنها تراکنش‌های واریز و برداشت رمزارزها در صرافی‌های متمرکز دارای شناسه تراکنش می‌باشند.
تراکنش‌هایی که با کیف پول خود انجام می‌دهید نیز در قسمتی از کیف پول‌ها لیست می‌شوند. این تراکنش‌ها می‌توانند نه تنها شامل ارسال و دریافت ارز، بلکه تعاملات با برنامه‌های غیرمتمرکز مانند صرافی‌های غیرمتمرکز نیز باشند. به عنوان مثال در کیف پول متامسک بخشی تحت عنوان Activity وجود دارد که در آن فهرست تمام تراکنش‌های ثبت‌شده شما وجود دارد که در تصویر زیر مشاهده می‌کنید.
سپس با کلیک بر روی هر مورد، جزئیات هر تراکنش از جمله شناسه تراکنش را نشان می‌دهد:
بیشتر بخوانید: نحوه‌ی بازیابی کیف پول ارز دیجیتال
برای مشاهده جزییات هر تراکنش، شناسه تراکنش تنها چیزی است که نیاز دارید. پلتفرم‌های زیادی تحت عنوان مرورگرهای بلاک یا block explorer وجود دارند که تمام تراکنش‌ها و بلاک‌های ثبت‌شده در بلاک‌چین در آن نمایش داده می‌شوند. به طور کلی می‌توان گفت هر بلاک‌چین مرورگر بلاک مخصوص به خود را دارد. به عنوان مثال، سایت etherscan.io به طور تخصصی به عنوان مرورگر بلاک برای بلاک‌چین اتریوم فعالیت می‌کند. با جستجو کردن شناسه یک تراکنش در مرورگر بلاک همان بلاک‌چین، می‌توان جزییات آن تراکنش را مشاهده کرد.
در این مقاله با مفهوم شناسه تراکنش یا TxID آشنا شدیم. به طور خلاصه، هر تراکنش ثبت‌شده در بلاک‌چین یک شناسه منحصر به فرد و یکتا دارد که از طریق تابع هش‌گیری همان بلاک‌چین ایجاد می‌شود. این شناسه کاربردهای زیادی از جمله قابلیت رهگیری و اثبات تراکنش‌ها را به همراه دارد. این کاربردها منجر به ویژگی شفافیت بلاک‌چین می‌شود که در ابتدای مقاله به آن اشاره کردیم. شفافیت و عدم سانسور در دنیای بلاک‌چین، باعث می‌شود تا نیاز به اعتماد از بین برود و همه چیز به طور ساماندهی‌شده و آشکار برای همه ثبت شود.
تقریبا در سال 98 با ارزهای دیجیتال آشنا شدم و تنها چیزی که ازش می‌دونستم فقط ترید بود؛ تقریبا مثل همه کسایی که برای اولین بار با این حوزه آشنا میشن. اما هرچه بیشتر تو ...
