ارز دیجیتالتوکنهای حاکمیتی نوعی از ارزهای دیجیتال هستند که با در اختیار داشتن آن‌ها می‌توانید در فرآیند تصمیم‌گیری برای یک پروژه نقش ایفا کنید. می‌توان گفت، توکن‌های حاکمیتی؛ یکی از ارکان مهم ساختار غیرمتمرکز ارزهای دیجیتال به حساب می‌آیند، چرا که به وسیله این توکن‌ها، قدرت تصمیم‌گیری بین کاربران توزیع می‌شود و همه آن‌ها می‌توانند بر آینده یک پروژه تاثیر مستقیم داشته باشند. در این مطلب، به مفهوم توکن حاکمیتی می‌پردازیم. پس، با ما همراه باشید.
یکی از اهداف ظهور فناوری بلاک چین و ارزهای دیجیتال این است که کنترل فعالیت‌ها در دستان یک نهاد یا فرد خاصی نباشد و کاربران یک شبکه یا پروژه آن را مدیریت کنند و به عبارتی به صورت غیرمتمرکز اداره شود. تاکنون برای شما سوال پیش آمده که در دنیای ارزهای دیجیتال، چه کسی تصمیمات را می‌گیرد و در واقع نحوه مدیریت یک پروژه چگونه است؟ اینجاست که توکن‌های حاکمیتی به کار می‌آیند. این توکن‌ها نوعی رمزارز هستند که یکی از دلایل ایجاد آن‌ها، پیاده‌سازی دموکراسی در مدیریت اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز (dApps) و سایر پروتکل‌هایی است که بر پایه بلاک‌چین بنا شده‌اند.
به این نحو که کاربرانی که توکن حاکمیتی داشته باشند، می‌توانند در فرایند تنظیم مقررات پروتکل که نقش کلیدی در آینده یک پروژه دیفای (DeFi) دارد اعمال نظر کنند و با کمک سایر کاربرانی که توکن حاکمیتی دارند، قوانین یا سیاست‌های موجود در پروژه را اصلاح و یا قوانین جدیدی را وضع نمایند. حالا می‌توانید حدس بزنید که دلیل نام‌گذاری توکن حاکمیتی چیست؟ دارندگان این توکن‌ها در واقع قانون‌گذاران یک پروژه محسوب می‌شوند و سایر کاربران که در آن پروژه مشارکت دارند، ملزم هستند تا از قوانینی که توسط دارندگان توکن حاکمیتی وضع شده پیروی کنند. این درست همان نقشی است که حکومت‌ها در جامعه ایفا می‌کنند و به همین دلیل این نوع از توکن‌های ارز دیجیتال را توکن حاکمیتی نام‌گذاری کرده‌اند.
برای آنکه پلتفرم‌ها و اپلیکیشن‌های بر پایه بلاک چین واقعا غیرمتمرکز باشند و عده‌ای محدود نتوانند آن را کنترل کنند، تیم‌های سرمایه‌گذار و توسعه‌دهندگان این پروژه‌ها باید تمام کنترل این پروژه‌ها را به کاربرانی که در آن پروژه فعالیت می‌کنند واگذار کنند. منظور از واگذاری کنترل این است که به افراد دخیل در پروژه حق رای داده شود تا آن‌ها بتوانند در تصمیمات و سیاست‌های کلیدی پروژه حرفی برای گفتن داشته باشند. تصمیماتی مثل این که دارایی خزانه چگونه باید مصرف شود، چه امکانات و قابلیت‌های جدیدی باید به پروژه اضافه شود و مواردی از این دست، نحوه مدیریت پروژه را تعیین می‌کند. این مساله سبب می‌شود که پروژه موردنظر به سمت تمرکززدایی پیش رود.
توکن‌های حاکمیتی این امکان را ایجاد می‌کنند تا کاربران به واسطه در اختیار داشتن آن‌ها، از حق رای برخوردار شوند. هر یک واحد توکن، به معنای یک حق رای است و طبیعتا کاربری که توکن‌های حاکمیتی بیشتری داشته باشد، تاثیر بزرگ‌تری در هنگام رای‌گیری خواهد گذاشت. در ادامه همین مطلب وقتی که با نحوه کارکرد توکن حاکمیتی آشنا شویم خواهید دید که بدون توکن‌های حاکمیتی، امکان ایجاد یک سیستم منظم و منصفانه برای دموکراتیزه کردن فرایند مدیریت پروژه‌های DeFi تقریبا غیرممکن بود.
گفتیم که توکن حاکمیتی برای وضع قوانین و تصمیم‌گیری در مورد آینده یک پروژه در دیفای به کار می‌رود. در اینجا می‌خواهیم ببینیم که Governance Tokens دقیقا چگونه این کار را انجام می‌دهد.
نحوه تولید توکن‌های حاکمیتی در پروژه‌های مختلف متفاوت است. هر پروژه سازوکار ایجاد این توکن‌ها را برای کاربران خود مشخص می‌کند. مثلا ممکن است این توکن‌ها به عنوان پاداش در ازای مشارکت کاربران در استخر نقدینگی پروژه به آن‌ها داده شود.
برگردیم به اصل مطلب یعنی نحوه عملکرد توکن حاکمیتی؛ بعد از خرید یا به دست آوردن توکن‌های حاکمیتی، کاربران می‌توانند با استفاده از آن‌ها در رای گیری‌های پروژه شرکت کنند. عموما پروژه‌های DeFi یک پورتال اختصاصی برای اجرای رای گیری طراحی می‌کنند که در آن کاربران می‌توانند کیف پول خود را به پورتال متصل کرده و در پروپوزال‌ها یا طرح‌های پیشنهادی مختلف مشارکت کنند. سازمان‌های خودمختار غیرمتمرکز یا دائو (DAO) نقش حیاتی در این فرایند ایفا می‌کنند. این سازمان‌ها امکان ثبت پروپوزال و همچنین شمارش آرا را برای کاربران فراهم می‌کنند.
یک DAO همانطور که از نام آن مشخص است سازمانی است که مدیریت مرکزی ندارد. تمامی سهامداران پروژه می‌توانند در این سازمان مشارکت داشته باشند؛ از جمله توسعه‌دهندگان، اعتبارسنج‌ها (ولیدیتورها) و سرمایه‌گذاران. برای جلوگیری از دخالت انسانی و امکان تقلب، DAOها نیز بر سیستم قراردادهای هوشمند برای شمارش آرا و اجرای دستورات تکیه می‌کنند. جالب است بدانید که بسیاری از دولت‌ها و کسب و کارهای بزرگ در سراسر جهان از DAO به عنوان روشی نوآورانه برای ایجاد شفافیت هرچه بیشتر و جلوگیری از فساد و خرابکاری استفاده می‌کنند.
دو روش اصلی برای به دست آوردن توکن‌های حاکمیتی وجود دارد:
بسیاری از انواع توکن حاکمیتی را می‌توان از پلتفرم‌های بازار آزاد و یا هنگام عرضه اولیه این توکن‌ها خریداری کرد. ممکن است که این توکن‌ها را در فرایند عرضه اولیه آن یا به عبارتی همان روزهای اول آغاز پروژه بخرید. برای مثال در پروژه Curve که یکی از بزرگ‌ترین پروتکل‌های DeFi است، کاربران ابتدا باید توکن CRV را خریداری و آن را استیک کنند تا در ازای آن توانایی رای دادن را کسب کنند.
راه دوم برای کسب توکن‌های حاکمیتی، به دست آوردن آن‌ها از طریق انجام فعالیت‌هایی مشخص درون یک پروتکل است.
یک نمونه مشهور از این روش زمانی بود که صرافی یونی سواپ (Uniswap) تصمیم گرفت تا به کسانی که تا قبل از 1 سپتامبر 2020، از این صرافی استفاده کرده بودند، 400 واحد توکن UNI، به عنوان ایردراپ اعطا کرد.
قیمت توکن حاکمیتی تا حد زیادی بستگی به ارزشمند بودن پروژه مربوط به آن توکن و نوسانات بازار بستگی دارد. در واقع، توکن حاکمیتی می‌تواند مورد معامله قرار بگیرد، تعویض و یا استیک شود و حتی برای کسب درآمد غیرمستقیم از آن استفاده کرد.
همچنین در پاسخ به سوال فایده نگهداری توکن حاکمیتی چیست می‌توان گفت که اگر پروژه موفقیت بیشتری کسب کند، در طول زمان ارزش این توکن‌ها می‌تواند بیشتر شود. به عبارتی اگر تقاضا برای توکن‌های حاکمیتی آن بیشتر شود، بالطبع گران‌تر نیز خواهد شد.
پروژه‌های مختلف در دنیای DeFi توکن‌های حاکمیتی مخصوص به خود را دارند. شما می‌توانید بسیاری از انواع توکن حاکمیتی را خرید، فروش و یا ترید کنید و از این راه به درآمد برسید. می‌توان گفت، عمدتا توکن بومی یک پروژه، توکن حاکمیتی آن نیز محسوب می‌شود. به عنوان مثال، توکن UNI، توکن بومی صرافی یونی‌سواپ است که نقش توکن حاکمیتی این پلتفرم را نیز بازی می‌کند. از جمله معروف‌ترین انواع توکن حاکمیتی می‌شود به این موارد اشاره کرد:
مهم‌ترین مزایای پدیده توکن حاکمیتی در دنیای امروز شامل موارد زیر می‌شود:
توکن‌های حاکمیتی معایب و محدودیت‌هایی نیز دارند که از جمله آن‌ها می‌شود به این موارد اشاره کرد:
بعضا پیش آمده است که یک پروژه علی‌رغم داشتن توکن حاکمیتی، قبل از انجام فرایند رای‌گیری و بدون دریافت تاییدیه از اعضای جامعه خود در مورد یک طرح پیشنهادی، آن طرح را اجرا کرده است. به طور مثال، می‌توان به بنیاد آربیتروم اشاره کرد که طرح اختصاص توکن ARB به خزانه این بنیاد را قبل از انجام رای‌گیری به اجرا گذاشته بود.
پروژه‌های DeFi برای کارآمد بودن نیاز به قوانین و مقررات مشخصی دارند و همچنین برای حضور موفق در بازار، باید تصمیمات کلیدی را در خصوص ادامه مسیر خود اتخاذ کنند و همواره در حال توسعه و رشد باشند. تنظیم این قوانین و تصمیم‌گیری در خصوص مسیر پیش روی یک پروژه، به وسیله توکن‌های حاکمیتی گرفته می‌شود.
سارا سادات زینالی مدیر دیجیتال مارکتینگ هستم دارای مدرک کارشناس ارشد مدیریت فناوری اطلاعات (گرایش کسب و کار الکترونیک) از دانشگاه الزهرا می‌باشم. من همیشه دنبال ...
