بلاک چیناستخر استیکینگ، این امکان را برای کاربران یک شبکه بلاک‌چین فراهم می‌کند که دارایی‌های خود را با همدیگر ترکیب کنند تا شانس آن‌ها برای بهره‌مند شدن از پاداش‌های شبکه بیشتر شود. در این مقاله ما به توضیح استخرهای استیکینگی می‌پردازیم که به منظور کسب پاداش از تولید بلاک و اعتبارسنجی تراکنش‌های آن ایجاد شده‌اند. برای درک عمیق‌تر مفهوم استخر استیکینگ، مزایا و معایبی که برای سرمایه‌گذاران ارزهای دیجیتال در پی دارد، از شما دعوت می‌کنیم تا به خواندن این مطلب ادامه دهید.
یکی از راه‌های کسب درآمد غیرمستقیم در دنیای ارزهای دیجیتال، استیکینگ در شبکه‌های بلاکچینی است که از الگوریتم اجماع اثبات سهام (Proof of Stake یا PoS) استفاده می‌کنند. منظور از استیکینگ در اینجا، قفل کردن رمزارزهای بومی شبکه برای تبدیل شدن به نود ولیدیتور برای تولید بلاک است. بلاک‌چین نیز در ازای این کار، به ولیدیتورها پاداش می‌دهد.
یکی از شبکه‌های معروف که مبتنی بر اثبات سهام است، شبکه اتریوم می‌باشد. یکی از الزامات برای تبدیل شدن به ولیدیتور در این شبکه، دارا بودن حداقل 32 واحد اتریوم است. در زمان نگارش این مقاله، خرید این میزان اتریوم، برای یک کاربر عادی 121 هزار دلار (بیش از 7 میلیارد تومان) هزینه دربردارد. ممکن است همه‌ی افرادی که خواهان کسب سود در ازای استیکینگ هستند، توانایی مالی برای خرید این میزان اتریوم از بازار را نداشته باشند.
افزون بر این، پردازش تراکنش‌ها و تولید بلاک‌ها به طور مستقل، اندکی دانش فنی، تجهیزات سخت‌افزاری و مشارکت فعال و زمان‌بر می‌طلبد که برای تمام کاربران چنین شرایط و امکاناتی مهیا نیست و اینجاست که استخرهای استیکنیگ به میان می‌آیند.
منظور از استخر استیکینگ، خزانه‌ای مجازی است که سرمایه‌های استیک‌کنندگان در آن جمع‌آوری و نگهداری میشود. این استخرها یا به عبارتی اپراتورهای آن‌ها، به نمایندگی از کاربران وظایف مربوط به یک ولیدیتور را انجام می‌دهند و پاداش دریافتی را میان کاربران تقسیم می‌کنند.
همانطور که می‌دانید، انتخاب یک ولیدیتور در شبکه اتریوم، تصادفی است. یک استخر استیکینگ نسبت به یک ولیدیتور انفرادی، تعداد شانس‌های بیشتری برای انتخاب شدن و کسب پاداش دارد. برای درک بهتر این مساله، می‌توانید تصور کنید که یک قرعه کشی پنج میلیون تومنی وجود دارد که سهم هر نفر برای شرکت در آن یک میلیون تومان است. سه نفر در این قرعه کشی شرکت کرده‌اند و شما سه سهم یک میلیون تومانی برداشته‌اید. بنابراین، شانس برنده شدن شما در این قرعه کشی بیشتر از دو نفر دیگر است؛ چرا که شما تعداد سهم‌های بیشتری را خریداری کرده‌اید.
این سهم برای مشارکت در استیکینگ در شبکه اتریوم، برابر با 32 واحد اتریوم است. یک استخر که حاوی سرمایه‌های تجمیع شده‌ی کاربران است، طبیعتا تعداد سهم‌ها یا به عبارتی تعداد نودهای ولیدیتور فعال بیشتری از شبکه را به خود اختصاص می‌دهد. به همین دلیل است که می‌گوییم شانس اعضای استخر استیکینگ بیشتر از یک استیک‌کننده انفرادی است.
شاید برای شما سوال پیش بیاید که سهم هر یک از اعضای یک استخر، از پاداش دریافتی چگونه تعیین میشود؟ شرکت‌ها یا پلتفرم‌هایی که خدمات استخر استیکینگ را ارائه می‌دهند، ممکن است شرایط متفاوتی برای تقسیم پاداش حاصل از استخر بین استیک‌کنندگان داشته باشند.
اما به طور کلی، هر یک از کاربران به اندازه درصد سهمی که در استخر استیکینگ سرمایه‌گذاری کرده از پاداش به دست آمده نیز سهم می‌برد. البته لازم است بدانید که ارائه‌دهندگان خدمات استیکینگ نیز خود سهمی از این پاداش را دریافت می‌کنند که با عنوان «کارمزد» شناخته میشود. ممکن است هر پلتفرم یا صرافی کارمزدهای متفاوتی برای انجام این خدمات تعیین کرده باشد.
استخرهای استیکینگ را می‌توان در دو دسته طبقه‌بندی کرد. تفاوت اصلی این دو دسته در میزان کنترلی است که استیک‌کنندگان روی سرمایه خود در استخر دارند:
اکثر صرافی‌های متمرکز یا دیگر سرویس‌های شخص ثالث که خدمات استخر استیکینگ را ارائه می‌دهند، در این دسته جای می‌گیرند. کاربران کنترل و مالکیت سرمایه‌های خودشان را به این صرافی‌ها و سرویس‌ها واگذار می‌کنند. شما به عنوان سرمایه‌گذار، به این واسطه‌ها اعتماد می‌کنید تا فرایند استیکینگ را مدیریت کنند و بر اساس شرایط توافقنامه و میزان سهم شما، پاداش استیکینگ را برای شما واریز کنند. صرافی کراکن یکی از صرافی‌های متمرکزی است که خدمات استیکینگ را ارائه می‌دهد؛ هرچند این صرافی بعد از شکایت کمیسیون SEC آمریکا، ارائه این نوع خدمات به مشتریان آمریکایی را متوقف کرد.
در استخرهای استیکینگ غیرحضانتی، کاربران کنترل کامل بر دارایی‌ها و کلیدهای شخصی خودشان دارند و در عین حال، اقدام به استیکینگ در استخر می‌نمایند. نحوه کار به این شکل است که کاربران، کیف پول غیرحضانتی خودشان را به اپلیکیشن ارائه‌دهنده خدمات استیکینگ متصل و در فرایند استیکینگ در استخر مشارکت می‌کنند. برخلاف استخرهای حضانتی که توسط یک شرکت متمرکز کنترل میشود، این نوع استخرها، توسط قراردادهای هوشمند مدیریت و کنترل میشود.
اگر بخواهیم چند نمونه از استخرهای استیکینگ غیرحضانتی یا غیرمتمرکز را نام ببریم، می‌توانیم به پلتفرم‌های لیدو (Lido) و راکت پول (Rocket Pool) اشاره کنیم.
بررسی مزایا و معایب استخر استیکینگ را با معرفی مزایای این پدیده آغاز می‌کنیم:
همانطور که پیش‌تر اشاره کردیم، یک استخر نسبت به یک ولیدیتور انفرادی، تعداد شانس بیشتری در انتخاب شدن برای تولید بلاک را دارد. این مساله می‌تواند پتانسیل سودآوری را افزایش دهد.
مشوق بعدی برای سرمایه‌گذاری در استخرهای استیکینگ این است که با عضویت در استخر استیکینگ، شما می‌توانید بدون آن که شرایط، مسئولیت‌ها و دردسرهای فعالیت به عنوان ولیدیتور را تحمل کنید، از مزایای آن برخوردار شوید. با وجود استخرهای استیکینگ، کاربران کافیست که توکن‌های خودشان را به اپراتورهای استخر واگذار کنند. از این رو، دیگر نیازی نیست تا خودشان یک نود ولیدیتور راه‌اندازی کنند.
اگر می‌خواهید از ارزهای دیجیتالی که هولد کرده‌اید، درآمد داشته باشید، می‌توانید با سرمایه‌گذاری آن‌ها در استخر استیکینگ به یک درآمد غیرمستقیم دست پیدا کنید.
با عضو شدن در یک استخر استیکینگ، شما در واقع به حفظ امنیت شبکه بلاک‌چین کمک می‌کنید و نقش فعالی در اکوسیستم آن ایفا می‌نمایید.
اما معایب استخر استیکینگ چیست؟ در ادامه به برخی از مهم‌ترین آن‌ها اشاره می‌کنیم:
«غیرمتمرکز بودن» یکی از مهم‌ترین ویژگی‌هایی است که سبب پیدایش فناوری بلاک‌چین شده است. اما استخرهای استیکینگ می‌توانند این ویژگی را تضعیف کنند. در واقع، هنگامی که چند استخر بزرگ بخش عظیمی از توکن‌های بومی استیک‌شده را کنترل کنند، تمرکزگرایی اتفاق می‌افتد؛ چراکه بخش عمده قدرت در اختیار اپراتورهای این استخرها خواهد بود و این مساله ممکن است خطراتی را به دنبال داشته باشد. به طور مثال، پلتفرم لیدو، کنترل بیش از 31 درصد از کل اتریوم‌های استیک شده را در اختیار دارد که این مساله موجب نگرانی برخی از اعضای جامعه شده است.
اگر از استخرهای غیرحضانتی استفاده کنید، این ریسک وجود دارد که قراردادهای هوشمند آن‌ها در صورت وجود آسیب‌پذیری یا باگ، مورد حمله خرابکارانه قرار بگیرد و به دنبال آن، سرمایه شما به باد رود.
اگر از استخرهای حضانتی استفاده کنید، در صورتی که شرکت طرف قرارداد شما، از دارایی‌های شما سوءاستفاده کند و یا ورشکست شود، سرمایه شما هم از بین خواهد رفت. در واقع، در استخرهای حضانتی شما باید به پلتفرم موردنظر اعتماد کنید؛ چراکه کنترل دارایی‌های شما در اختیار پلتفرم موردنظر است.
برای برداشتن سرمایه خود از استخر استیکینگ، باید حتما مدت زمان مشخصی را به عنوان مدت زمان لازم برای آزادسازی سرمایه یا باز کردن قفل آن صبر کنید. در نتیجه شما دسترسی کامل به سرمایه خود ندارید و نمی‌توانید هر زمان که خواستید آن را برداشت و در جای دیگری خرج یا معامله کنید. هرچند هنگامی که شما یک نود انفرادی نیز باشید، این مساله صدق می‌کند. برای حل این مساله، پدیده لیکویید استیکینگ به وجود آمده است.
یکی از راه‌های نسبتا آسان برای کسب پاداش ولیدیتوری در شبکه‌های مبتنی بر PoS، مشارکت در استخرهای استیکینگ است. یک استخر، دارایی کاربرهای مختلف را در خزانه‌ای جمع‌آوری می‌کند و به نمایندگی از کاربران وظایف مربوط به ولیدیتور را انجام می‌دهد. پاداشی که استخر بدست می‌آورد، میان کاربران بسته به سهم دارایی آن‌ها از استخر، توزیع میشود. البته استخرهای مختلف قوانین متفاوتی نیز برای تقسیم جوایز دارند که پیش از عضویت در آن‌ها، حتما باید مطالعه کنید. استفاده از استخر استیکینگ برای درآمدزایی در کنار مزایای خود، معایب و ریسک‌هایی نیز دارد که در این مطلب آن‌ها را توضیح دادیم.
سارا سادات زینالی مدیر دیجیتال مارکتینگ هستم دارای مدرک کارشناس ارشد مدیریت فناوری اطلاعات (گرایش کسب و کار الکترونیک) از دانشگاه الزهرا می‌باشم. من همیشه دنبال ...
