ترون چیست و چگونه کار می‌کند؟

شاید تا به حال اسم شبکه TRON به گوش شما خورده باشد اما آیا می‌دانید که ترون چیست و چگونه کار می‌کند؟ ترون یک شبکه بلاک‌چینی لایه 1 است که بستری را برای ایجاد و راه‌اندازی  قراردادهای هوشمند و اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز ارائه می‌دهد. کاربران شبکه ترون، با پرداخت کارمزد به شکل ارز ترونیکس (TRX) می‌توانند ارزهای دیجیتال را خرید، فروش و یا منتقل کنند.  با این حال، یکی از اهداف اولیه و مهم ترون، ایجاد یک پلتفرم جهانی و غیرمتمرکز است که در آن، تولیدکنندگان محتوا به آسانی و به صورت غیرمتمرکز، محتوای خود را به اشتراک می‌گذارند. اگر این توضیح مختصر باعث سردرگمی شما شده، نگران نباشید. در ادامه به شکل مفصل و با جزئیات شبکه ترون و ویژگی‌های آن را توضیح می‌دهیم.

تاریخچه ترون

بنیاد ترون در سال ۲۰۱۷ در سنگاپور توسط جاستین سان تاسیس شد. جاستین سان، یک کارآفرین گرنادایی (کشوری جزیره‌ای در شرق دریای کارائیب) است که در چین متولد شده است. در 1 سپتامبر 2017، بنیاد ترون، 70 میلیون دلار طی فرایند عرضه اولیه (ICO) جمع‌آوری کرد. شبکه آزمایشی ترون در مارچ 2018 راه‌اندازی شد و دو ماه بعد، شبکه اصلی آن عرضه شد.

‌در همان سال، ترون، شرکت بیت‌تورنت (BitTorrent) را که توسعه‌دهنده سرویس‌ اشتراک‌گذاری فایل است، خریداری کرد. ترون با ادغام این سرویس بزرگ اشتراک‌گذاری فایل، نشان داد که برای رسیدن به هدفی که تعیین کرده است جدی است: هدف تمرکززدایی اینترنت و حذف واسطه‌ها بین تولیدکنندگان محتوا و مصرف‌کنندگان.

در سال 2019، بنیاد ترون همکاری خود با شرکت تتر برای راه‌اندازی استیبل کوین USDT در این شبکه اعلام کرد.

در جولای 2021، بنیاد ترون، با تغییر نام و ساختار به یک سازمان خودگردان غیرمتمرکز « TRON DAO» تبدیل شد و به دنبال آن، در دسامبر جاستین سان از سمت خود به عنوان مدیرعامل این بنیاد کناره‌گیری کرد.

در مارچ 2023، کمیسیون بورس و ارواق بهادار آمریکا (SEC) از سان و بنیاد ترون به دلیل فروش و تبلیغ ارزهای ترونیکس (TRX) و بیت تورنت (BBT) شکایت کرد. این کمیسیون ادعا کرده است که این دو توکن، اوراق بهادار ثبت نشده هستند. علاوه بر این، سان متهم به انجام معاملات شستشو یا واش‌تریدینگ برای دستکاری بازار ارز ترونیکس شده است.

در فوریه 2024، شرکت سیرکل اعلام کرد که پشتیبانی از استیبل کوین USDC در بلاک‌چین ترون را متوقف می‌کند.

شبکه ترون چیست؟

ترون یک شبکه بلاک‌چینی است که از قراردادهای هوشمند و برنامه‌های غیرمتمرکز پشتیبانی می‌کند. در واقع، هدف ترون، ارائه بستری برای توسعه‌دهندگان است تا آن‌ها بتوانند محصولات مبتنی بر بلاک‌چین ایجاد کنند.

افزون بر این، ترون تلاش می‌کند یک سیستم جهانی برای توزیع غیرمتمرکز و مقرون به صرفه‌ی محتوای دیجیتالی ایجاد کند. تولید کنندگان بدون واسطه، محتوای خودشان را در این شبکه با کاربران به اشتراک می‌گذارند و کاربران نیز به شکل مستقیم به محتواهایی که از نظرشان ارزشمند هستند، با استفاده از توکن TRX (توکن بومی شبکه ترون) پاداش می‌دهند تا آن‌ها را تشویق به تولید بیشتر کنند.

منظور از شرکت‌ها و پلتفرم‌های واسطه، شرکت‌های رسانه‌ای و پلتفرم‌های پخش آنلاین مانند یوتیوب، تیک تاک و اینستاگرام هستند که در حال حاضر به عنوان پلتفرم‌های اصلی برای تولیدکنندگان محتوا شناخته می‌شوند. در صورتی که ترون بتواند ایده خود را با موفقیت اجرایی کند، وابستگی تولیدکنندگان محتوا به این شرکت‌های بزرگ کم و کمتر می‌شود تا جایی که شاید تحولی در روشی که محتوای دیجیتال، به اشتراک‌گذاری، استفاده و توزیع می‌شود، به وجود آید.

ترون می‌خواهد با این کار ارتباط بین مصرف کنندگان محتوا و تولیدکنندگان آن، بدون واسطه و دخالت هیچ شخص ثالثی باشد. در نتیجه تولیدکنندگان محتوا توسط قوانین و مقررات پلتفرم‌هایی مانند اینستاگرام و یوتیوب محدود نخواهند شد و می‌توانند با آزادی بیشتری دست به تولید انواع محتواهای سرگرم کننده یا آموزشی بزنند.

بیشتر بخوانید: فناوری بلاک چین چیست؟

نحوه عملکرد شبکه ترون چیست؟

بلاک‌چین ترون یک ساختار سه لایه دارد که از طریق این لایه‌ها، اطلاعات رد و بدل می‌شوند:

• لایه مرکزی: لایه مرکزی، دستورالعمل‌های محاسباتی را که به زبان جاوا یا سالیدیتی نوشته می‌شوند، پردازش می‌کند و سپس آن‌ها را به ماشین مجازی ترون یا (Tron Virtual Machine یا TVM) می‌فرستد تا این دستورات را اجرا کند. می‌توان گفت این لایه، وظایف اصلی بلاک‌چین که شامل اعتبارسنجی تراکنش‌ها، مدیریت‌ حساب‌ها و خواندن قراردادهای هوشمند است را انجام می‌دهد.
• لایه اپلیکیشن: این لایه توسط توسعه‌دهندگان مورد استفاده قرار می‌گیرد تا اپلیکیشن‌ها و کیف پول‌هایی که با ترون سازگاری دارند را ایجاد و پیاده‌سازی کنند. پشتیبانی ترون از قراردادهای هوشمند سبب شده است تا بتوان طیف وسیعی از برنامه‌های غیرمتمرکز در این شبکه راه‌اندازی کرد.
• لایه ذخیره‌سازی: این لایه برای مدیریت ذخیره‌سازی داده‌های بلاک‌چین طراحی شده است. به بیان دقیق‌تر، این لایه، یک پروتکل ذخیره‌سازی است که داده های بلاکچین (تاریخچه تراکنش‌ها) را ثبت می‌کند و همچنین از وضعیت تمام قراردادهای هوشمند مبتنی بر ترون  نیز حفظ و نگهداری می‌کند.

اثبات سهام نیابتی (DPoS) در شبکه ترون

شبکه‌های بلاک‌چینی برای رسیدن به اجماع در مورد اعتبارسنجی تراکنش‌ها و بلاک‌ها، از مکانیزم‌های مختلفی استفاده می‌کنند. شبکه بیت‌کوین از مکانیزم اثبات کار (PoW) و اتریوم از اثبات سهام (PoS) استفاده می‌کنند. در مورد شبکه ترون، نوعی از مکانیزم اثبات سهام به نام مکانیزم اثبات سهام نیابتی یا واگذار شده (Delegated  PoS) برای اعتبارسنجی بلاک‌های جدید مورد استفاده قرار می‌گیرد.

در شبکه ترون، تولید بلاک توسط 27 نود که به آن‌ها نمایندگان ارشد یا ویژه (Super Representatives) گفته می‌شود، انجام می‌پذیرد. هولدرهای ارز ترونیکس، با استیک این رمزارز می‌توانند به کسانی که برای نمایندگان ارشد، کاندید شده‌اند، رای بدهند و طبیعتا 27 کاندیدای برتر که بیشترین رای را کسب کرده‌اند به عنوان نماینده ارشد (SR) انتخاب می‌شوند.  ذکر چند نکته در اینجا الزامی است:

• انتخاب نمایندگان ویژه و به عبارتی رای‌دهی هر 6 ساعت انجام می‌شود.
• به کاندیداهایی که در رتبه 28 تا 127 این انتخابات، قرار گرفته باشند، همکاران نمایندگان ارشد (super representative partners) گفته می‌شود.
• همکاران نمایندگان ارشد در پروسه تولید بلاک مشارکت نمی‌کنند، اما مقداری پاداش دریافت می‌کنند که در ادامه توضیح خواهیم داد.

بیشتر بخوانید: الگوریتم اجماع در بلاک چین

پاداش در شبکه ترون

بلاک‌ها در شبکه ترون هر 3 ثانیه تولید می‌شود و با تولید هر بلاک، شبکه 176 واحد TRX تولید می‌کند:

• 16 واحد از این مقدار به نماینده ارشدی که بلاک را تولید کرده، اعطا می‌شود.
• 160 واحد TRX باقیمانده، بین نمایندگان ارشد و همکاران نمایندگان ارشد (127 کاندیدای برتر) توزیع می‌شود. سهم هر نود از این پاداش، بسته به میزان رای‌هایی است که کسب کرده است.
• کسانی که به این 127 کاندیدا رای داده باشند، سهمی از پاداش‌های ذکر شده را دریافت می‌کنند. این بدان معناست که این 127 کاندیدا، باید مقداری از این 176 واحد TRX را طبق بعضی فرمول‌ها و نسبت‌ها که از ذکر جزئیات آن پرهیز می‌کنیم میان رای‌دهنده‌ها توزیع کنند.

انواع نود در شبکه ترون

شبکه ترون، متکی بر سه نوع نود است: نودهای شاهد، نودهای کامل و نودهای سالیدیتی.

نودهای شاهد (Witness Nodes) که به آن نودهای ارشد نیز گفته می‌شود همان نمایندگان ارشد هستند که مسئول اعتبارسنجی و تولید بلاک هستند.

نودهای کامل (Full Nodes) می‌توانند داده‌ها را در لحظه به روز و در شبکه پخش و منتشر ‌کنند.

نود‌های سالیدیتی (Solidity Nodes) نیز داده‌های بلاک‌های برگشت ناپذیر که از فول نود دریافت می‌کند را همگام‌سازی و API‌های درخواستی را نیز صادر می‌نمایند.

معرفی ارز دیجیتال ترون

ترونیکس؛ توکن بومی بلاک‌چین ترون است که با نماد «TRX» شناخته می‌شود. این ارز کاربردهای مختلفی در این شبکه دارد:

• کاربران برای انجام تراکنش‌های خود و یا استفاده از اپلیکیشن‌های موجود در این شبکه، باید کارمزدی از جنس TRX پرداخت کنند.
• می‌توان به تولیدکنندگان محتوایی که در ترون فعالیت می‌کنند، به عنوان پاداش، رمزارز TRX اعطا کرد.
• کاربران با استیک TRX، علاوه بر مشارکت در تصمیمات حاکمیتی، می‌توانند در فرایند رای‌دهی برای انتخاب ولیدیتورها نیز نقش داشته باشند و در ازای آن پاداش دریافت کنند.

در ابتدا 100 میلیارد واحد از این توکن تولید شد که 15.75 میلیارد واحد از آن به سرمایه‌گذاران خصوصی، 40 میلیارد واحد به سرمایه‌گذاران ICO، تقریبا 34 میلیارد واحد به بنیاد ترون و 10 میلیارد واحد به یکی از شرکت‌های جاستین سان به نام «Peiwo Huanle» اختصاص یافت.

در زمان نگارش این مقاله، 87.7 میلیارد واحد از این توکن در بازار در گردش است. بالاترین و پایین‌ترین قیمتی که این توکن تجربه کرده است، به ترتیب 0.23 و 0.0018 دلار بوده است.

بیشتر بخوانید: ارز دیجیتال چیست؟

مزایای ترون (TRX)

مانند دیگر شبکه‌های بلاک‌چینی مبتنی بر اثبات سهام، با سهام‌گذاری یا استیکینگ TRX می‌توانید به یک درآمد غیرمستقیم دست یابید. یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های توکن TRX نرخ بسیار پایین کارمزد تراکنش‌ها در این پلتفرم غیرمتمرکز است.

علاوه بر آن، سرعت انجام تراکنش‌ها نسبتا سریع‌تر است. در زمان نگارش مقاله، میزان TPS (تعداد تراکنش پردازش شده در هر ثانیه) در این شبکه 60 عدد است. بالاترین TPS از زمان راه‌اندازی این شبکه نیز عدد 160 ثبت شده است. جالب است بدانید جاستین سان در یک پست توییتری ادعا کرده است که ترون 80 برابر سریع‌تر از شبکه اتریوم است و به عبارتی ترون، قادر به پردازش 2000 تراکنش در ثانیه است.

تتر در شبکه ترون

در سال 2019، تتر به عنوان یک توکن TRC-20 در شبکه ترون راه‌اندازی شد. تصویر زیر، سهم هر شبکه از بازار استیبل کوین‌ها را نشان می‌دهد. همانطور که مشاهده می‌کنید، بیشترین میزان استیبل کوین‌ها بعد از اتریوم، در شبکه ترون وجود دارد. جالب اینجاست که بیش از 90 درصد از استیبل کوین‌های موجود در ترون را تتر (USDT) تشکیل می‌دهد.

معایب و حواشی ترون چیست؟

حال که با نحوه کارکرد ترون و مزایای آن آشنا شدیم، وقت آن است تا با حواشی و خطرات سرمایه‌گذاری در آن هم رو به رو شویم. یکی از مهم‌ترین نگرانی سرمایه‌گذاران در ترون، شخص خالق آن یعنی جاستین سان است. سان در جامعه کریپتو به عنوان یک فرد پرحاشیه شناخته می‌شود و همین امر باعث شده تا برای سرمایه‌گذاران، شخصیت چندان قابل اعتمادی نباشد.

تا جایی که در بهار ۲۰۲۲، نشریه Verge گزارش مفصلی را در خصوص تخلفات احتمالی سان بر اساس مدارک درز کرده، منتشر و جاستین سان را متهم به فرار مالیاتی و دستکاری بازار کرد. در این گزارش آمده است که قبل از اینکه جاستین سان، خبرهای مثبتی در مورد پروژه ترون اعلام کند، تیم ترون مقدار هنگفتی توکن TRX خریداری می‌کردند و بدین جهت سبب دستکاری غیرقانونی بازار این توکن و قیمت آن می‌شده است.

از دیگر نکات منفی ترون، اتهام کپی برداری آن از سایر پروژه‌ها است. در زمستان ۲۰۱۸، گزارشی منتشر شد که ادعا می‌کرد در پایگاه کد ترون کپی‌هایی از کدهای سایر پروژه‌ها یافته شده است. همچنین ادعا شده است که ترون از قسمت‌هایی از وایت پیپرهای دیگر پروژه‌ها استفاده و در وایت پیپر خود کپی کرده است.

در سال 2019، شرکت هکروان (HackerOne) متخصص در زمینه امنیت سایبری کشف کرد که یک کامپیوتر می‌تواند به تنهایی سبب توقف کل بلاک‌چین ترون ‌شود.

یکی دیگر از انتقاداتی که برخی از افراد جامعه به این شبکه وارد می‌کنند، استفاده از مکانیزم اجماع DpoS است. منتقدان استدلال می‌کنند که مکانیزم اثبات سهام نیابتی، می‌تواند منجر به تمرکزگرایی در شبکه شود؛ زیرا تعداد محدودی از نودها، قدرت و کنترل قابل توجهی بر شبکه دارند.